عایق رطوبتی چیست و معرفی همه انواع عایق رطوبتی

آب و رطوبت می‌توانند آسیب‌های جدی به سازه‌ها وارد کنند و از عمر آنها بکاهند. برای افزایش مقاومت سازه‌ها در برابر آب و رطوبت می‌توانیم از عایق رطوبتی استفاده کنیم. عایق رطوبتی انواع مختلفی دارد  که می‌توان با توجه به نوع سازه، میزان قرارگیری در برابر آب، موارد زیبایی‌شناسی و… نوع آن را انتخاب کرد. در این مقاله به بررسی انواع عایق رطوبتی، مزایا و کاربردهای هر کدام از آنها می پردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

منظور از عایق رطوبتی چیست؟

عایق‌های رطوبتی موادی هستند که یک سازه یا سطح را در برابر نفوذ آب، رطوبت و بخار مقاوم می‌کنند. از این مواد می‌توان در بخش‌های مختلف مثل سقف، دیوار، کف و… استفاده کرد. برخی از آنها به صورت لایه‌ای پوششی روی سطح اعمال می‌شوند و برخی دیگر با مصالح ساختمانی مخلوط می‌شوند تا خاصیت ضدآبی را ایجاد کنند. به طور کلی، هدف تمامی آنها این است که از سازه در برابر آب محافظت کنند.

کاربرد انواع عایق رطوبتی

عایق‌های رطوبتی کاربردهای فراوانی دارند و می‌توان از آنها در بخش‌های مختلف یک ساختمان یا سازه استفاده کرد. در ادامه به مهم‌ترین کاربردهای عایق رطوبتی اشاره می‌کنیم:

• ضد آب کردن فونداسیون و پایه‌های ساختمانی
• ضد آب کردن سقف
• ارتقای مقاومت دیوارها در برابر رطوبت و آب
• ضد آب کردن بالکن و تراس
• عایق‌بندی مناطق مرطوب ساختمان مثل حمام و آشپزخانه
• ضدآب کردن مخازن آب و استخرها
• عایق‌بندی سازه‌های زیرزمینی مثل تونل
• عایق‌بندی بخش‌های صنعتی در معرض نفوذ آب و رطوبت مثل کارخانه، کارگاه و آزمایشگاه

مزایای استفاده از عایق رطوبتی

مزایای عایق‌بندی ساختمان و سازه

• افزایش دوام سازه
• کاهش خطر ترک‌خوردگی و پوسیدگی
• جلوگیری از فرسایش
• افزایش کلی طول عمر
• کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات
• پیشگیری از خسارات ناشی از قرارگیری در معرض آب مثل نشت
• پیشگیری از رشد کپک و قارچ
• بهره‌وری انرژی با حفظ دما
• بهبود کیفیت هوای داخلی ساختمان
• حفظ ظاهر و زیبایی با جلوگیری از تغییر رنگ، لکه و شوره زدن
• افزایش ارزش ملک
• بهداشت و ایمنی به دلیل جلوگیری از رشد قارچ و…

انواع عایق رطوبتی با توجه به شیوه اجرا

عایق‌های رطوبتی را بر اساس شیوه اجرا می‌توان به 2 گروه تقسیم کرد:

• عایق گرم اجرا: برای این که بتوان این عایق‌ها را به سطح مدنظر چسباند، باید از حرارت و گرما استفاده کرد. حرارت موجب چسبیدن عایق به سطح می‌شود. به عنوان مثال، برای اجرای ایزوگام یا قیرگونی باید از حرارت استفاده کرد. اجرای این روش نیاز به تخصص و دقت بالایی دارد.
• عایق سرد اجرا: این عایق‌ها را می‌توان بدون حرارت و گرما روی سطح اعمال کرد. کار با این نوع از عایق‌ها راحت‌تر است و خطر کمتری دارند. با این حال، همچنان اجرای آنها نیاز به تخصص و دانش دارد و هر کسی نمی‌تواند از آنها استفاده کند. به عنوان مثال، رنگ‌های عایق را می‌توان بدون حرارت اعمال کرد.

انواع عایق رطوبتی بر اساس مواد تشکیل‌دهنده

عایق‌های رطوبتی را بر اساس مواد تشکیل‌دهنده نیز می‌توان دسته‌بندی کرد:

• مواد پایه قیر مثل ایزوگام یا قیرگونی
• مواد بر پایه پلی‌وینیل‌کلراید (PVC)
• پلی اولفین ترموپلاستیک (TPO)
• لاستیک اتیلن پروپیلن دی‌ان مونومر (EPDM)
• پلی‌اورتان
• مواد سیمانی
• رزین اپوکسی
• اکریلیک‌ها
• مواد نانو
• عایق فایبرگلاس
• عایق سلولزی
• پلی‌استایرن منبسط‌ شده (EPS) و پلی‌ایزوسیانورات (PIR)

انواع عایق‌های رطوبتی

در این بخش انواع عایق رطوبتی، مزایا و کاربردهای هر کدام را معرفی می‌کنیم. هر کدام از عایق‌ها برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند، شیوه اجرای متفاوتی دارند و قیمت شان با یکدیگر فرق می‌کند. این عایق‌ها عبارت‌اند از:

عایق رطوبتی نانو

این عایق‌ها با بهره‌گیری از فناوری نانو، استحکام بالایی در برابر آب ایجاد می‌کند. عایق‌های نانو، مواد را در سطح مولکولی یا اتمی دست‌کاری می‌کنند و لایه‌ای بسیار نازک و نفوذپذیر روی سطح ایجاد می‌کنند. این عایق‌ها می‌توانند فرمولاسیون مبتنی بر آب داشته باشند. برخی از آنها مجهز به نانو ذرات تیتانیا (NP) هستند که خاصیت نفوذ ناپذیری بالایی دارند. علاوه بر این، می‌توانند شامل نانو عایق‌های رطوبتی پلیمری نیز باشند.

عایق رطوبتی نانو معمولاً به صورت مایع است و می‌توان آن را با قلم‌مو یا اسپری روی سطح خشک و تمیز اعمال کرد. معمولاً زمان خشک شدن این عایق‌ها نیز بسیار کوتاه است و می‌توان فوراً از آنها بهره‌برداری کرد. برخی از انواع عایق نانو را باید با مصالح سیمانی مخلوط کرد. به عنوان مثال، در زمان اختلاط بتن، این ماده را با دیگر مواد مخلوط می‌کنیم و از آن طرف، از میزان آبی که باید با مصالح مخلوط کنیم، کم می‌کنیم.

 مزایا و ویژگی‌های عایق نانو

• مقاومت عالی در برابر سایش و پارگی
• افزایش طول عمر سازه
• استحکام بالا در برابر خوردگی و آسیب
• سازگار با محیط‌ زیست به دلیل غیر سمّی و غیر قابل‌ اشتعال بودن
• حفظ ظاهر و زیبایی و عدم تغییر رنگ، بافت، درخشش سطح
• مقاومت در برابر اشعه ماورای‌بنفش
• اجرای سریع و آسان
• ضد ترک و شکاف

عایق رطوبتی قیر و قیرگونی

قیر یکی از قدیمی‌ترین عایق‌هایی است که برای ضد آب کردن سطوح استفاده می‌شود. قیر ماده‌ای نفتی است که معمولاً با موادی مثل فایبرگلاس یا پلی‌استر تقویت می‌شود تا خاصیت ارتجاعی بیشتری پیدا کند و مقاومتش افزایش یابد. در برخی موارد عایق قیری با الیافی مثل گونی پوشانده می‌شود تا چسبندگی بهتری پیدا کند و نصب آن نیز راحت‌تر باشد.

قیر معمولاً با مشعل اعمال می‌شود و جز عایق‌های گرم اجرا است. حرارت موجب چسبندگی قیر به سطح می‌شود. سطح حتماً باید خشک و تمیز باشد. البته پوشش‌های عایق بر پایه قیر سرد اجرا، نیز تولید می‌شود؛ اما هنوز به اندازه شیوه گرم اجرا، رایج نیستند. به طور کلی، اعمال قیر دشوار است و خطراتی به همراه دارد. همچنین اگر از آن به درستی نگهداری نشود و در صورت لزوم تعمیر نگردد، پوسته‌پوسته می‌شود یا حتی ممکن است در برخی از شرایط آب و هوایی از سطح جدا شود.

 مزایا و ویژگی‌های قیر

• ضدآبی عالی
• انعطاف‌پذیری
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی
• مناسب مناطقی که در دید نیستند مثل زیرزمین‌ها و تونل‌ها

عایق رطوبتی سیمانی

عایق‌های سیمانی از ترکیب سیمان، شن، مواد مبتنی بر سیلیس و مواد شیمیایی مخصوص ساخته می‌شوند. این عایق‌ها اغلب حاوی مواد آلی و معدنی هستند که با پلیمر تقویت می‌شوند. در برخی از انواع آن از سیمان پرتلند به عنوان پایه سیمانی و پرلیت منبسط شده به عنوان عایق استفاده می‌شود. این مواد با آب مخلوط می‌شوند تا یک ماده خمیری ایجاد شود. سپس روی سطح بتنی و… اعمال می‌گردند. استفاده از این عایق ساده و بسیار رایج است.

مزایا و ویژگی عایق رطوبتی سیمانی

• افزایش دوام و یکپارچگی سازه‌ای
• مقرون به صرفه
• سازگار با محیط‌ زیست
• امکان استفاده در زیرزمین‌، فونداسیون‌، تراس‌، حمام‌ و استخر و بخش‌هایی از ساختمان‌ها که در تماس مستقیم با آب هستند
• سهولت اجرا
• خشک شدن سریع

عایق رطوبتی پلیمری

این عایق‌ها از پلیمر ساخته و انعطاف‌پذیری بالایی دارند. در واقع، عایق‌های زیادی وجود دارند که با این ماده ترکیب شده‌اند. همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، در برخی موارد عایق قیری را با پلیمر ترکیب می‌کنند. برخی ملات‌ها، پودرهای بندکشی که ضد آب هستند، با پلیمر ترکیب شده‌اند. معمولاً عایق‌های پلیمری به شکل مایع تولید می‌شوند و می‌توان آنها را با ماله یا غلتک اعمال کرد. در برخی موارد امکان اجرا با اسپری هم وجود دارد.

مزایا و ویژگی‌ عایق‌های پلیمری

• مقاومت بالا در برابر آب و رطوبت
• انعطاف‌پذیری
• ضد ترک
• مقاومت بالا در برابر عوامل محیطی مثل مواد شیمیایی و اشعه ماورای‌بنفش
• پوششی یکپارچه و بدون درز
• قیمت مناسب در درازمدت

عایق رطوبتی پلی اورتان

عایق پلی اورتان ماده‌ای بسیار مؤثر و همه‌کاره برای ضد آب کردن و کنترل رطوبت است. این مواد مصنوعی را می‌توان به‌عنوان پوشش مایع، روی سطح استفاده کرد. یکی از شکل‌های رایج آن، فوم پلی اورتان است که با سطح زیرین واکنش می‌دهد و لایه‌ای فومی ایجاد می‌کند که سطح را به‌طور کامل آب‌بندی می‌کند.

نکته مثبت  این عایق، وجود دارد که یکدست روی سطح می‌نشیند و  لایه بسیار نازک ایجاد می‌کند که هیچ درزی ندارد. تنها نقطه ضعفی که در مورد عایق پلی اورتان وجود دارد این است که بهتر است در مناطقی که رفت و آمد زیادی دارد یا خودروهای سنگین از آن عبور می‌کنند، استفاده نشود. زیرا می‌تواند پوسته شود. بهتر است از آن برای دیوارها و سقف استفاده شود.

مزایا و ویژگی‌ عایق پلی اورتان

مقاومت استثنایی در برابر آب، رطوبت و نم

• انعطاف‌پذیری و خاصیت ارتجاعی بالا
• مقاوم در برابر مواد شیمیایی و چالش‌های محیطی
• یکدست و یکپارچه
• کاهش هزینه‌های گرمایش و سرمایش
• مقاومت در برابر اشعه ماورای‌بنفش
• چسبندگی قوی
• مقاومت در برابر کپک و قارچ

ایزوگام

ایزوگام یکی دیگر از قدیمی‌ترین عایق‌های ضد آب و ضدرطوبت است. ایزوگام از قیر، پلاستیک (PVC یا پلی‌اتیلن) ​​یا لاستیک (EPDM) و فویل ساخته می‌شود و می‌توان ورق‌های ازپیش‌ ساخته آن را خریداری کرد. برای نصب ایزوگام باید از حرارت استفاده شود. این روزها از این عایق برای پوشش بام‌ها، زیرزمین‌ها و موارد این چنینی استفاده می‌شود.

نکته قابل توجه درباره ایزوگام، دشواری نصب روی سطوح ناهموار و غیریکدست است؛ به همین دلیل در چنین شرایطی معمولاً توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، نصب آن به تخصص زیادی نیاز دارد؛ زیرا نباید بین رول‌های ایزوگام کوچک‌ترین درزی وجود داشته باشد. در غیر این صورت رطوبت به لایه زیرین نفوذ می‌کند و حتی ممکن است ورق‌های ایزوگام بالا بیایند و به مرور جدا شوند.

مزایا و ویژگی‌های ایزوگام

• قیمت مناسب
• جلوگیری از رشد کپک و قارچ
• چندمنظوره بودن و امکان استفاده در مناطق مختلف، از جمله سقف‌ها (مسطح و شیب‌دار)، پی‌ها، دیوارها، بالکن‌ها و سازه‌های زیرزمینی

عایق لاستیکی EPDM

عایق EPDM (اتیلن پروپیلن دین مونومر) به دلیل دوام و انعطاف‌پذیری‌ که دارد، معروف است. این عایق، نازک است و معمولاً به شکل تک لایه اعمال می‌شود. رول‌های آماده آن را می‌توانید خریداری کنید و سپس با چسب مخصوص روی سطح مدنظر بچسبانید.

نصب EPDM نیاز به دقت و مهارت دارد و حتماً قبل از آن، سطح باید آماده و هموار شود. نکته دیگری که در مورد این نوع از عایق‌های رطوبتی وجود دارد این است که آنها به مرور زمان کوچک می‌شوند. به همین دلیل ممکن است در لبه‌های بیرونی درز پیدا کنند. علاوه بر این، EPDM رنگ تیره‌ای دارد و همین امر می‌تواند گرما را بیش از حد جذب کند.

 مزایا و ویژگی‌ عایق رطوبتی EPDM

• دوام و طول عمر بالا (بیش از 45 سال)
• مقاوم در برابر آب و هوای نامساعد، از جمله دمای پایین، تگرگ و بادهای شدید
• ۱۰۰٪ ضد آب
• مقاومت در برابر اشعه ماورای‌بنفش، ازن و مواد شیمیایی
• انعطاف‌پذیری و خاصیت ارتجاعی
• امکان سفارش به اندازه دلخواه و نصب بدون درز

عایق رطوبتی PVC

PVC (پلی‌وینیل‌کلراید) از دیگر انواع عایق رطوبتی است که دوام بالایی دارد و در برابر عوامل محیطی، مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. این عایق از پلی‌وینیل‌کلراید ساخته می‌شود و به دلیل داشتن نرم‌کننده‌هایی مخصوص، انعطاف‌پذیری بالایی دارد.

رول‌های پی وی سی را می‌توانید به صورت آماده از فروشگاه‌ها خریداری کنید. برای اجرای این روش نیازی نیست از شعله و حرارت مستقیم استفاده کنید. می‌توانید این ورق‌ها را با سشوار صنعتی روی سطح مدنظر بچسبانید. معمولاً از پی وی سی برای آب‌بندی پروژه‌های سقف‌سازی (مسطح و کم شیب)، عرشه‌های چوبی و بالکن‌ها و سازه‌های زیرزمینی استفاده می‌شود.

مزایا و ویژگی عایق رطوبتی PVC

• بسیار بادوام و دارای طول عمر طولانی
• مقاوم در برابر ضربه، سوراخ شدن و پارگی
• امکان تحمل آب انباشته شده
• انعطاف‌پذیری بالا
• دارای رنگ‌بندی
• نصب و تعمیر آسان
• امکان بهره‌وری فوری پس از اجرا

رنگ ضد آب

یکی از محبوب‌ترین روش‌های عایق‌کاری ساختمان، به ویژه خانه‌ها، استفاده از رنگ ضد آب است. این رنگ‌ها معمولاً از اکریلیک، اپوکسی، پلی اورتان و سیلیکون ساخته می‌شوند. از بهترین برندهای رنگ ضد آب می‌توان به KILZ، DRYLOK و Zinsser اشاره کرد. اعمال این رنگ‌ها همانند رنگ کردن معمولی است. نکته‌ای که وجود دارد این است که سطح باید کاملاً آماده باشد و هیچ گونه ناخالصی نداشته باشد. برخی از این رنگ‌ها را می‌توان پس از خشک شدن با آب و صابون نیز شست. نکته دیگر این است که این رنگ‌ها آن چنان قوی نیستند و معمولاً ضد رطوبت هستند تا ضد آب کامل.

مزایا و ویژگی‌ رنگ ضد آب

• محافظت از سطوح در برابر رطوبت
• جلوگیری از رشد کپک و قارچ
• حفظ قابلیت تنفس سطح
• حفظ ظاهر و زیبایی
• آب‌بندی ترک‌ها

عایق رطوبتی رزین اپوکسی

رزین اپوکسی، ماده‌ای دوجزئی است که پیش از استفاده باید این 2 جز را به نسبت مشخص با هم ترکیب کرد. رزین اپوکسی خاصیت ضد آب بالایی دارد و به صورت یک لایه نازک روی سطح اعمال می گردد. برای اعمال این عایق می‌توانید از برس، قلم‌مو و امثال این موارد استفاده کنید.

مزایا و ویژگی‌ عایق رطوبتی اپوکسی

• کاملاً ضد آب و غیرمتخلخل
• زیبایی ظاهری
• مقاومت در برابر لکه و مواد شیمیایی
• مقاومت در برابر سایش
• انعطاف‌پذیری

عایق رطوبتی اکریلیک

این عایق‌ها به شکل مایع هستند و کار با آنها بسیار ساده است. کافی است این مواد را با قلم‌مو یا برس روی سطح مدنظر پخش کنید. دقیقاً شبیه به زمانی که می‌خواهید سطحی را رنگ کنید. یک لایه بسیار نازک از عایق ضد آب ایجاد خواهد شد که روی ظاهر کار نیز تأثیر منفی نمی‌گذارد. نکته‌ای که در مورد این عایق وجود دارد این است که ممکن است برای تمامی سطوح و مکان‌هایی که تجمع آب زیادی دارند، مناسب نباشد.

 مزایا و ویژگی عایق رطوبتی اکریلیکی

• ایجاد مانعی یکپارچه و پیوسته
• مقاوم در برابر هوازدگی، سایش مکانیکی و قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای‌بنفش
• خاصیت ارتجاعی بالا
• قیمت مناسب
• کاربرد آسان
• نگهداری ساده

چگونه بهترین عایق رطوبتی و ضد آب را انتخاب کنیم؟

برای انتخاب بهترین عایق رطوبتی و ضد آب عوامل زیر را در نظر داشته باشید:

• توجه به محیطی که قرار است عایق‌بندی شود (مثلاً سقف، زیرزمین، استخر)
• میزان حجم قرارگیری در معرض آب، رطوبت و نم
• توجه به میزان ضد آب بودن عایق و نفوذناپذیری آن
• دوام، استحکام و طول عمر
• قیمت و بودجه
• میزان نگهداری
• سهولت اجرا و نصب
• سازگاری با نوع سطح و سایر مواد
• ایمنی محیطی و مقاومت در برابر مواد مختلف
• میزان مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی مختلف

سخن نهایی

در این مقاله انواع عایق رطوبتی را معرفی کردیم و مزایا، کاربردها و ویژگی‌های هر کدام را شرح دادیم. همان طور که مطالعه کردید، عایق رطوبتی انواع مختلف و متنوعی دارد و انتخاب بهترین نوع آن به عوامل گوناگونی مثل نوع سازه، نوع پروژه، میزان نفوذناپذیری و… برمی‌گردد. آیا تا کنون از عایق رطوبتی استفاده کرده‌اید؟ لطفاً نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

منابع

https://www.baumerk.com/en/blog/what-are-the-waterproofing-materials

https://www.sakshichemsciences.com/waterproofing-materials/#sheet-membrane-waterproofing-elements

https://aqviz.com/waterproofing/materials/

https://drytechcorp.com/blog/types-of-waterproofing-materials/