آرملات چیست؟ | نحوه اجرای بتن سخت ملاتی

بتن آرملات در سال‌های اخیر به یکی از مصالح پرکاربرد در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی تبدیل شده است. نیاز روز افزون به کف‌سازی‌های مقاوم، بادوام و قابل اعتماد باعث شده این نوع بتن جایگاه ویژه‌ای در میان مهندسان و مجریان پروژه‌ها پیدا کند. در اجرای کف کارخانه‌ها، انبارها، پارکینگ‌ها و محیط‌های پرتردد، استفاده از مصالحی که چنین ویژگی‌هایی داشته باشند، ضروری است؛ اما بتن آرملات دقیقاً چیست و چرا به آن بتن سخت ملاتی هم می‌گویند؟ در ادامه این مقاله، به معرفی بتن آرملات، مزایا، معایب و کاربردها و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید. 

بتن آرملات چیست؟

بتن آرملات نوعی کف‌پوش صنعتی است که روی سطح بتن جدید یا موجود اجرا می‌شود تا مقاومت سطحی را به طور چشمگیری افزایش دهد. در این روش، لایه‌ای متشکل از سیمان مقاوم، سنگ‌دانه‌های معدنی سخت مانند کوارتز یا بازالت و افزودنی‌های ویژه، به‌صورت یکپارچه روی سطح بتن اعمال می‌شود. هدف اصلی آرملات، ایجاد سطحی بسیار مقاوم در برابر سایش، فشار و تردد بالا است، به‌گونه‌ای که نیازی به استفاده از پوشش‌های ثانویه مانند سرامیک یا رنگ نداشته باشد. به زبان ساده، آرملات نوعی سیستم کف‌پوش است که سطحی سخت، یکنواخت و بادوام را به‌عنوان مرحله نهایی کف‌سازی صنعتی فراهم می‌کند.

مواد تشکیل‌دهنده بتن آرملات

کیفیت و دوام بتن آرملات به ترکیب دقیق و کنترل‌شده مواد اولیه آن بستگی دارد. هر یک از اجزای به‌کار رفته در این بتن نقشی مشخص در افزایش مقاومت، چسبندگی و پایداری سطح دارند. ترکیب بتن آرملات معمولاً شامل موارد زیر است:

سیمان پرتلند باکیفیت

سیمان پرتلند تیپ ۱ یا ۲ اصلی‌ترین جزء چسباننده در بتن آرملات است. این ماده با آب واکنش نشان داده و ساختار مستحکمی ایجاد می‌کند و سایر اجزا را به هم متصل می‌سازد. استفاده از سیمان مرغوب و بدون ناخالصی نقش مهمی در افزایش دوام و چسبندگی سطح نهایی دارد.

سنگ‌دانه‌های معدنی سخت

برای ایجاد سطحی مقاوم در برابر سایش و ضربه، از سنگ‌دانه‌های سختی مانند کوارتز، بازالت، کروندوم یا سیلیس استفاده می‌شود. این مواد، عامل اصلی افزایش مقاومت مکانیکی و طول عمر هستند و باعث ایجاد سطحی متراکم و براق می‌شوند.

ماسه و پودر سنگ

ماسه با دانه‌بندی مناسب، بخش ساختاری ملات را تشکیل می‌دهد و استحکام کلی را ارتقا می‌بخشد. در کنار آن، پودر سنگ با پر کردن خلل و فرج بین ذرات، به یکنواختی و بالا رفتن چگالی سطح کمک می‌کند.

الیاف صنعتی

افزودن الیاف به ترکیب بتن آرملات، باعث افزایش مقاومت کششی، کاهش ترک‌های سطحی و کنترل انقباض بتن در حین خشک شدن می‌شود. به این منظور می‌توان از الیاف پلی‌پروپیلن و فولادی استفاده کرد. الیاف پلی‌پروپیلن سبک‌تر هستند و برای فضاهای عمومی کاربرد دارند. در حالی ‌که الیاف فولادی در پروژه‌های صنعتی سنگین به کار برده می‌شوند. 

افزودنی‌های شیمیایی

برای بهبود ویژگی‌های بتن آرملات، از افزودنی‌های مختلفی استفاده می‌شود، از جمله:

• فوق‌روان‌کننده‌ها برای افزایش روانی بدون بالا بردن نسبت آب به سیمان
• ضد ترک و ضد انقباض جهت کاهش احتمال ایجاد ترک‌های سطحی
• افزودنی‌های شتاب‌دهنده یا دیرگیرکننده متناسب با شرایط محیطی و دمایی
• مواد ضدآب و ضدیخ برای افزایش دوام در محیط‌های مرطوب یا سرد

پودر سخت‌کننده آرملات

پودر سخت‌کننده یکی از اجزای کلیدی در ترکیب این بتن است که معمولاً شامل اکسید آهن، سیلیس، گرانیت و آلومینا می‌شود. این ترکیب باعث افزایش سختی، مقاومت سایشی و دوام در برابر ضربه و خوردگی می‌شود. در واقع، این پودر همان عاملی است که سطح بتن را به یک کف صنعتی سخت و مقاوم تبدیل می‌کند.

رنگدانه‌های معدنی (اختیاری)

اگر زیبایی کف یا تفکیک بصری بخش‌های مختلف فضا اهمیت داشته باشد، می‌توان از رنگدانه‌های معدنی مقاوم در برابر نور و سایش در ترکیب بتن سخت‌ملاتی استفاده کرد. این رنگدانه‌ها به‌صورت یکپارچه با بتن ترکیب می‌شوند و برخلاف رنگ‌های سطحی، در اثر تردد، شست‌وشو یا تابش نور خورشید دچار پوسته‌شدن یا تغییر رنگ نمی‌شوند. به این ترتیب، علاوه بر افزایش جلوه بصری، امکان مشخص‌کردن مسیرها، فضاهای کاری یا بخش‌های مختلف محیط بدون نیاز به پوشش‌های اضافی فراهم می‌شود.

آب

نحوه اجرای آرملات

اجرای اصولی بتن آرملات مهم‌ترین عامل در دستیابی به سطحی سخت، بادوام و بدون ترک است. در واقع، کیفیت نهایی کف بیش از هر چیز به نحوه آماده‌سازی زیرکار، ترکیب درست ملات و عمل‌آوری دقیق بستگی دارد. فرقی ندارد بتن قدیمی باشد یا جدید، در هر دو حالت می‌توانید از آرملات استفاده کنید. در ادامه، مراحل اجرای بتن آرملات را می‌آوریم.

آماده‌سازی و زیرسازی

سطح بتن باید کاملاً تمیز و عاری از گردوغبار، چربی و هرگونه آلودگی باشد. در صورت وجود ناهمواری، سطح باید با ابزار مناسب یکدست شود و ترک‌ها یا شیارها با ملات ترمیمی پر شوند، زیرا این نواقص می‌توانند چسبندگی بتن آرملات را کاهش دهند.

نکته: اگر قرار است آرملات روی بتن قدیمی اجرا شود، ابتدا سطح باید با یک لایه ملات بتن معمولی به ضخامت حدود ۷ تا ۱۰ میلی‌متر پوشانده شود، زیرا اجرای مستقیم آرملات روی بتن قدیمی و خشک باعث کاهش چسبندگی می‌شود. پس از خشک شدن این لایه، سطح هموار شده و سپس آرملات اجرا می‌گردد.

مرطوب کردن سطح

همان‌طور که گفته شد، آرملات نباید روی بتن قدیمی و خشک اجرا شود. حتی اگر بتن جدید باشد ولی کاملاً خشک شده باشد، لازم است سطح آن پیش از اجرای آرملات کمی مرطوب شود. به عبارت دیگر، آرملات باید زمانی اعمال شود که بتن هنوز به گیرش نهایی نرسیده است. دقت داشته باشید که نباید آب را مستقیماً روی سطح بتن بریزید، بلکه مرطوب‌کردن باید به‌صورت کنترل‌شده و یکنواخت انجام شود.

آماده‌سازی آرملات

آرملات در دو نوع پودری و ملاتی موجود است. در نوع پودری، باید مواد خشک با مقدار مشخصی آب به‌خوبی مخلوط شوند تا آماده اجرا شود، در حالی که ملاتی به‌ صورت آماده عرضه می‌شود و نیازی به افزودن آب ندارد.

پخش آرملات روی سطح

پس از آماده‌سازی مخلوط آرملات، باید یک لایه یکنواخت از آن روی سطح پخش شود. ضخامت این لایه بسته به نوع کاربری معمولاً بین ۸ تا ۱۵ میلی‌متر متغیر است. سپس با ماله فلزی، دستی، پروانه‌ای یا برقی سطح را صاف و متراکم می‌کنند. در صورت نیاز، پودر سخت‌کننده رنگی نیز در همین مرحله روی سطح پاشیده می‌شود تا مقاومت سایشی افزایش یافته و جلوه بصری بهبود یابد.

عمل‌آوری

پس از پخش آرملات، لازم است سطح حداقل به مدت ۷ روز مرطوب نگه داشته شود. روش‌های مختلفی برای حفظ رطوبت بتن وجود دارد، مانند پوشاندن سطح با پلاستیک، کیسه خیس یا روش‌های مشابه. این کار باعث می‌شود بتن به‌طور یکنواخت خشک شود و از ترک‌خوردگی جلوگیری گردد. همچنین عمل‌آوری باید با توجه به شرایط آب و هوایی محیط انجام شود تا کیفیت نهایی سطح تضمین شود.

کنترل نهایی و خشک شدن

پس از اتمام مراحل اجرا، سطح بتن باید از نظر یکپارچگی، وجود ترک، چسبندگی لایه‌ها و مقاومت بررسی شود و هرگونه ناهمواری یا ترک اصلاح گردد. سپس اجازه دهید سطح کاملاً خشک شود و تا زمان خشک شدن کامل، از تردد افراد یا قرار دادن وسایل سنگین روی آن خودداری کنید.

مزایای بتن آرملات

از مزایای بتن سخت ملاتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت فشاری و سایشی بالا به ویژه در محیط‌های پرتردد و صنعتی
• افزایش دوام و عمر مفید سازه تا بیش از ۲۰ سال
• جلوگیری از ترک‌خوردگی بتن و پوسته شدن سطح آن
• مقاومت عالی در برابر مواد شیمیایی و رطوبت
• سطح صاف، براق و یکنواخت
• سرعت بالای اجرا
• کاهش هزینه‌های نگهداری در بلندمدت
• تنوع در رنگ و طراحی
• مقاومت در برابر تغییرات دمایی و یخ‌زدگی

معایب بتن آرملات

اگرچه بتن آرملات مزایای فراوانی دارد، اما مانند هر نوع کف‌سازی دیگر، محدودیت‌هایی نیز دارد که باید پیش از اجرا در نظر گرفته شوند:

• هزینه اولیه نسبتاً بالا
• نیاز به تخصص و مهارت در اجرا
• نیاز به تجهیزات خاص پرداخت و مراقبت
• زمان عمل‌آوری نسبتاً طولانی

کاربردهای بتن آرملات

این بتن کاربردهای زیادی دارد و می‌توان از آن برای مقاوم‌سازی بتن در مکان‌ها و فضاهای مختلف استفاده کرد:

• کف‌سازی فضاهای صنعتی و کارگاهی مثل کارخانه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و محیط‌هایی که بارهای سنگین و تردد ماشین‌آلات صنعتی زیاد است
• پارکینگ‌ها و رمپ‌های ترافیکی
• انبارها، سوله‌ها و سردخانه‌ها
• محوطه‌سازی مراکز لجستیکی، نظامی و بندری
• کف‌سازی فضاهای عمومی و تجاری مثل مراکز خرید، فروشگاه‌ها، ایستگاه‌ها و فرودگاه‌ها
• مقاوم‌سازی سطوح قدیمی

قیمت بتن آرملات 

قیمت نهایی بتن آرملات به پارامترهای مختلفی وابسته است. از جمله:

• نوع و کیفیت مواد اولیه
• ضخامت لایه‌ اجرایی
• متراژ و ابعاد پروژه
• وضعیت سطح زیرکار
• رنگ و نوع پوشش نهایی
• نوع الیاف و افزودنی‌ها
• نیروی انسانی و تجهیزات اجرایی

جمع‌بندی

بتن آرملات با ترکیب مقاومت، دوام و زیبایی، یکی از بهترین گزینه‌ها برای کف‌سازی فضاهای صنعتی، تجاری و پرتردد محسوب می‌شود. این نوع بتن علاوه بر افزایش عمر مفید سازه، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را نیز به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. با این حال، کیفیت نهایی وابسته به انتخاب درست مواد اولیه، ضخامت مناسب لایه و اجرای دقیق توسط تیم متخصص است، بنابراین پیش از شروع پروژه، شرایط محیطی، وضعیت زیرکار و بودجه را به‌دقت بررسی کنید.

منبع

https://www.kreo.net/glossary/cementitious-topping

https://www.kreo.net/glossary/topping-concrete

https://duraamen.com/installation-videos/how-to-polish-concrete-toppings