واتر استاپ چیست؟ + کاربردها

اهمیت آب بندی سازه‌های بتنی بر هیچ کس پوشیده نیست. یکی از چالش‌های اصلی در این زمینه، آب ‌بندی درزهای بتن است. این درزها به عنوان نقاط ضعف عمل کرده و مسیری برای نفوذ آب فراهم می‌کنند. به همین دلیل، کاهش تعداد درزهای ساختمانی و آب ‌بندی مناسب آنها به ویژه در سازه‌هایی مانند مخازن آب و تونل‌ها اهمیت بسیاری دارد. برای این منظور از محصولی به نام واتر استاپ استفاده می‌شود. برای آنکه متوجه شوید واتراستاپ چیست و چه کاربردهایی دارد، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

واتر استاپ  چیست؟

مهم‌ترین سوالی که باید به آن پاسخ دهیم، آن است که نوار واتر استاپ چیست؟ Waterstop که با عنوان نوار آب بند نیز شناخته می‌شود، یک ابزار پرکاربرد در سازه‌های بتنی است که به منظور جلوگیری از نفوذ مایعات در درزها و مفاصل سازه‌ بتنی به کار می‌رود. این نوارهای منعطف برای آب بندی نواحی از سازه که دارای قطع بتن است، استفاده می‌شوند. با نصب واتراستاپ، طول مسیر جریان آب طولانی‌تر می‌شود و بدین ترتیب مایعات نمی‌توانند وارد درزها و شکاف‌های بتن شوند.

اهمیت واتر استاپ

عدم محافظت از درزهای بتنی ساختمان باعث کاهش عمر مفید سازه می‌شود. به طور کلی دو نوع درز بتن وجود دارد که باید با نوار آب بند محافظت شوند:

• درزهای اجرایی: این درزها هنگام اجرای بتن ایجاد می‌شوند و برای محافظت از آن‌ها معمولاً از نوار Waterstop تخت استفاده می‌شود. همچنین برای افزایش چسبندگی و  مقاومت بتن در محل درز، می‌توان از چسب بتن بهره برد.

• درزهای انبساطی: این درزها پس از تکمیل ساخت سازه ایجاد می‌شوند و برای جلوگیری از نفوذ آب، از نوار Waterstop حفره‌دار استفاده می‌شود. در صورت نیاز به پر کردن و ترمیم شکاف‌ها یا ترک‌ها، کیورینگ (عمل آوری) به عنوان روشی مؤثر برای تعمیر و آب‌بندی این نقاط کاربرد دارد.

مزایای استفاده از واتر استاپ

استفاده از Waterstop مزایای متعددی دارد که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:

• مهم‌ترین مزیت این ابزار، مقاومت بالای آن‌ در برابر فشار آب است.
• تنوع در شکل و سایز waterstop که این امر، امکان استفاده از آنها را در انواع مختلف سازه‌های بتنی فراهم می‌کند.
• دوام و طول عمر بالا از دیگر مزایای آنهاست. معمولا طول عمر این محصولات از عمر مفید بتن نیز بیشتر است.
• نصب و اتصال آسان از دیگر ویژگی‌های مثبت نوارهای آب بند محسوب می‌شود. این مزیت، سرعت اجرای پروژه‌های ساختمانی را افزایش می‌دهد.
• ضریب اطمینان بالا در آب‌ بندی سازه‌ها از دیگر مزایای این ابزار است. این ویژگی، خیال مهندسان و پیمانکاران را از بابت آب‌ بندی مناسب سازه‌های بتنی آسوده می‌کند.
• مقاومت واتراستاپ‌ها در برابر مواد شیمیایی و اسیدها، آنها را به یک گزینه مناسب برای استفاده در محیط‌های صنعتی و شیمیایی تبدیل می‌کند.

کاربرد واتر استاپ

واتراستاپ‌ها در طیف گسترده‌ای از پروژه‌های ساختمانی که نیاز به آب‌ بندی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها در سه زمینه اصلی کاربرد دارند: جلوگیری از نشت مایعات از سازه‌های آبی و فاضلابی، محافظت از سازه‌های خشک در برابر نفوذ آب‌های سطحی و زیرزمینی و جلوگیری از اختلاط مایعات مختلف در سازه‌هایی که با دو نوع مایع در تماس هستند.

رایج‌ترین کاربرد واتراستاپ شامل موارد زیر است:

• تصفیه‌‌خانه‌های آب و فاضلاب
• سیستم‌های سد و قفل
• مخازن و کانال‌های آب
• دیوارهای سیل‌بند
• دیوارهای حائل
• فونداسیون‌ها
• تونل‌ها و آبراه های زیرزمینی
• تکیه‌گاه‌های پل
• سازه‌ها و مخازن نگهداری مایعات
• دال همکف (Slabs-on-Ground)

انواع واتر استاپ

چندین نوع Waterstop وجود دارد که با توجه به جنس و کاربردشان در دسته‌های مختلفی قرار می‌‌گیرند. موارد زیر، رایج ترین محصولات واتر استاپ هستند:

• نوار آب بند PVC: پرکاربردترین نوع واتر استاپ محسوب می‌شود که از پلی‌وینیل کلراید ساخته شده است.
• واتر استاپ HDPE: این نوع واتراستاپ از پلی اتیلن با چگالی بالا ساخته می‌شود.
• Waterstopهیدروفیلی: با جذب آب و افزایش حجم ازنفوذ آب جلوگیری می‌کند.
• Waterstopبنتونیتی: این نوار آب بند بر پایه سدیم بنتونیت ساخته می‌شود.
• Waterstopفلزی: این نوع به علت قیمت بالا به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اجرای واتر استاپ

توجه به نحوه اجرای صحیح واتر استاپ در سازه‌های بتنی اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا این کار جلوگیری از نشت آب و آسیب‌های ناشی از رطوبت، حفظ دوام و یکپارچگی سازه را تضمین می‌کند. برای اتصال نوارهای آب بندی، دو روش متداول وجود دارد. روش اول، استفاده از چسب‌های صنعتی مخصوص است که در آن، دو لبه واتراستاپ به چسب آغشته شده و تحت فشار قرار می‌گیرند تا اتصال کامل حاصل شود. روش دوم، اتصال حرارتی است که در آن با استفاده از دستگاه اتو یا هویه، دو سر واتراستاپ ذوب شده و به یکدیگر متصل می‌شوند.

جزئیات اجرایی واتر استاپ شامل مراحل زیر است:

• آماده سازی سطح: سطح بتن باید تمیز، خشک و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
• تعیین محل نصب: ابتدا باید محل دقیق اتصال دو بتن (اعم از دیواره‌ها یا کف سازه) مشخص شود تا واتراستاپ در آن نقطه قرار گیرد.
• جایگذاری Waterstop: نوار آب بندی باید در امتداد درز بین دو قطعه بتن، یعنی در جهت عرضی دیوار قرار گیرد. نیمی از عرض آن باید در داخل بتن مرحله اول (بتن قدیمی‌تر) و نیم دیگر آن در داخل بتن مرحله دوم (بتن جدیدتر) قرار داده شود.
• اتصال واتر استاپ: با استفاده از روش‌های اتصال مناسب مانند چسب‌های صنعتی مخصوص یا دستگاه‌های حرارتی (هویه یا اتو)، واتراستاپ‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند.
• تثبیت Waterstop: در این مرحله از روش اجرای واتر استاپ، از گیره‌های مسی یا گالوانیزه برای تثبیت واتراستاپ به آرماتورها استفاده می‌شود.

 نکات نصب

رعایت نکات زیر در حین نصب واتر استاپ به اجرای صحیح نوارهای آب بندی کمک می‌کند:

• در صورت طولانی شدن زمان بتن‌ریزی، واتراستاپ‌ها باید در برابر تابش مستقیم نور خورشید محافظت شوند.
• از سوراخ کردن واتراستاپ‌ها برای اتصال به میلگرد خودداری کنید. این کار، کارایی آنها را کاهش داده و احتمال نفوذ مایعات به بتن را افزایش می‌دهد.
• نوارهای آب بندی، نسوز نیستند بنابراین از اعمال حرارت مستقیم برای جوش دادن آنها به یکدیگر اجتناب نمایید.
• واتراستاپ‌های حفره‌ دار باید به گونه‌ای نصب شوند که حفره دقیقاً روی درز بین دو بتن قرار گیرد.
• برای جلوگیری از حرکت واتراستاپ در حین بتن ‌ریزی، باله‌های آن با استفاده از گیره‌های مفتول فولادی به میلگردها مهار شوند.

حرف آخر

برای آب بندی درزهای سازه‌های بتنی از ابزاری به نام Waterstop استفاده می‌شود. نوارهای آب بندی باید با توجه به نوع سازه و شرایط محیطی، نوع درز، میزان تماس با مواد شیمیایی و …. انتخاب شوند. در بخش‌های فوق با انواع، مزایا و نحوه اجرای واتر استاپ آشنا شدید. امیدواریم مطالعه این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.

منبع

https://tutorialstipscivil.com/water-stopper-and-its-type-application/

https://qaqcconstruction.com/2022/04/03/what-is-waterstop/