همه چیز درباره آب دادن به بتن

آب دادن به بتن بعد از بتن‌ریزی از مهم‌ترین مراحل ساخت و سازه است. در واقع این کار بتن را زنده نگه می‌دارد و به آن اجازه می‌دهد تا به درستی خود را بگیرد و خشک شود. سؤالات زیادی حول محور این امر مهم وجود دارد. این که روش‌های انجام این کار چیست؟ مزایای آب دادن به بتن چیست؟ اصلاً چه زمانی باید این کار را شروع کرد و تا چه مدت هم ادامه داد؟ در این مقاله می‌خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

منظور از آب دادن به بتن چیست؟

آب دادن به بتن یکی از مراحل فرایند عمل‌آوری بتن است که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در  مقاله کیورینگ بتن به آن اشاره کرد. این کار موجب حفظ رطوبت کافی و دمای مطلوب در بتن می‌گردد. در واقع، برای این که بتن خود را به خوبی بگیرد، باید هیدراتاسیون مناسبی داشته باشد. این کار تضمین می‌کند که بتن به مرور زمان خواص لازمه همچون مقاومت و دوام کافی را به دست می‌آورد. عمل‌آوری مناسب برای رسیدن به مقاومت بالا بسیار مهم است.

چند ساعت بعد از بتن‌ریزی باید آب داد؟

زمان ایده آل این کار به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما به طور کلی، توصیه می‌شود پس از سفت شدن سطح، این کار را شروع کنید. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که حدود ۲ تا ۴ ساعت پس از ریختن بتن، آب دادن را شروع کنید تا از خشک شدن سریع و ترک خوردن بتن جلوگیری شود. برخی دیگر از کارشناسان معتقد هستند که بهتر است آب دادن به بتن تقریباً ۱۲ ساعت پس از ریختن بتن شروع شود. در واقع، در این مرحله سطح باید به اندازه کافی محکم باشد که بتوان روی آن راه رفت و رد پایی باقی نماند.

عوامل مؤثر بر زمان شروع آب دادن به بتن

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، عوامل مختلفی بر زمان شروع آب دادن به بتن اثر دارند، از جمله:

• شرایط محیطی و دما: شرایط آب و هوایی گرم می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر خواص بتن تأثیر بگذارد و به دلیل واکنش‌های شیمیایی تسریع شده، منجر به گیرش سریع‌تر بتن شود. در چنین شرایطی، بتن می‌تواند در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد، در کمتر از یک ساعت شروع به گیرش کند که این زمان نصف زمان گیرش در ۲۰ درجه سانتیگراد است. در این شرایط آب دادن باید زودتر انجام شود.
• طرح اختلاط بتن: نسبت آب به سیمان و نوع سیمان مورد استفاده بر سرعت هیدراتاسیون و در نتیجه، زمان گیرش و آماده شدن بتن برای آبیاری تأثیر می‌گذارد. هر چه میزان آب کمتر باشد، عمل آب دادن باید زودتر انجام شود.
• وضعیت سطح: سطح بتن باید به اندازه کافی سفت باشد تا آب دادن باعث آسیب رساندن به آن نشود.
• وجود افزودنی‌ها: استفاده از افزودنی‌های خاص، مانند دیرگیرکننده‌ها، می‌تواند سرعت زمان گیرش بتن را کاهش دهد. در نتیجه، آب دادن به بتن هم باید زودتر انجام گردد.

چند روز باید بتن را آب دهیم؟

مدت زمان آب دادن به بتن نیز مهم است. معمولاً بتن را به مدت ۷ روز پس از بتن‌ریزی باید آب بدهید. این دوره ۷ روزه اولیه بسیار مهم تلقی می‌شود؛ زیرا مقاومت اصلی بتن در این دوره شکل می‌گیرد و نباید اجازه دهیم که زود خشک شود.

در واقع ۶۰٪ از فرایند هیدراتاسیون که برای گیرش بتن مهم است، در این دوره ۷ روزه انجام می‌شود. به طور کلی این روند در یک دوره ۲۸ روزه به حدود ۹۸٪ خواهد رسید. در شرایط عادی همان ۷ روز کافی است؛ اما در برخی مناطق لازم است که آب دادن به ۲۸ روز برسد. این مدت زمان به ترکیب بتن نیز بستگی دارد. به عنوان مثال، بتن با ضریب آب به سیمان ۰.۵ معمولاً به ۷ روز آب دادن بهینه نیاز دارد، در حالی که ضریب ۰.۴ می‌تواند به ۱۴ روز نیاز داشته باشد.

روش‌های آب دادن به بتن

روش‌های گوناگونی برای انجام این کار وجود دارد. در ادامه پرکاربردترین آنها را بررسی می‌کنیم.

آب دادن با شلنگ

در این روش می‌توانید از شلنگ برای پاشیدن آب روی سطح بتن استفاده کنید. توصیه می‌شود ۵ تا ۱۰ بار در روز این کار را انجام دهید. این گونه تضمین می‌شود که سطح بتن به طور مداوم مرطوب باقی می‌ماند. معمولاً از سیستم آب‌پاشی خودکار در سازه‌های بزرگ استفاده می‌شود. این سیستم‌ها را می‌توان زمان‌بندی کرد تا به صورت خودکار در زمان مشخص، سطح بتن را آب‌پاشی کنند.

غرقاب کردن

روش دیگر غرقاب کردن است. در این حالت حوضچه‌های کوچکی از آب روی سطح بتن ایجاد می‌گردد. این روش برای سطوح صاف مثل کف زمین مناسب است و نمی‌توان از آن برای آب دادن به دیوار یا ستون بتنی استفاده کرد.

استفاده از مواد نگهدارنده رطوبت

این روش برای ستون‌ها، دیوارها و… مناسب است. در این حالت می‌توانید از کرباس مرطوب، گونی، پارچه‌های مخصوص نگهدارنده رطوبت استفاده کنید. حتی می‌توانید از کیسه‌های کنفی یا کاهی برای خیس نگه داشتن بتن استفاده کنید. استفاده از ورق‌های پلاستیکی برای جلوگیری از تبخیر سریع آب نیز توصیه می‌گردد. برخی از این مواد نگهدارنده رطوبت می‌توانند آب را به مدت ۱۸ تا ۳۶ ساعت حفظ کنند. مسلماً پس از این زمان آب دادن باید مجدداً انجام گردد تا بتن خشک نشود.

استفاده از بخار آب

اجرای این روش به دستگاه‌های مخصوص اسپری آب و ایجاد بخار نیاز دارد. می‌توان از این روش برای سازه‌های حجیم و به ویژه در هوای سرد استفاده کرد. بخار آب موجب کاهش سرعت تبخیر رطوبت درون بتن می‌شود.

اگر به بتن آب ندهیم چه می‌شود؟

آب ندادن به بتن و عمل‌آوری ضعیف می‌تواند تأثیرات منفی زیادی روی سازه بگذارد. مسلماً در درجه اول بر مقاومت، دوام و ظاهر بتن تأثیر منفی می‌گذارد؛ اما عوارض دیگری هم دارد، از جمله:

• کاهش مقاومت بتن به دلیل خشک شدن سریع
• ایجاد ترک و شکاف
• افزایش تخلخل و نفوذپذیری
• کاهش دوام
• مشکلات ظاهری مثل لکه‌دار شدن، پوسته‌پوسته شدن
• کاهش اسلامپ بتن

بررسی دلایل آب دادن به بتن

آب دادن به بتن به دلایل زیادی انجام می‌شود، از جمله:

• افزایش هیدراتاسیون
• جلوگیری از اتلاف رطوبت
• کنترل دما
• دستیابی به مقاومت بالا و دوام
• اطمینان از کیفیت بالا

آب دادن به بتن در تابستان

دمای بالا فرایند هیدراتاسیون سیمان را تسریع می‌کند و باعث می‌شود بتن سریع‌تر از آنچه که می‌توان با آن کار کرد، خشک و سفت شود. این از دست دادن سریع رطوبت می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند ترک‌های ناشی از انقباض پلاستیک، کاهش کارایی (از دست دادن اسلامپ) و تغییر رنگ بتن شود. بتن در دمای ۳۰ درجه سانتی‌گراد در کمتر از یک ساعت خود را می‌گیرد؛ بنابراین، عمل‌آوری مؤثر و درست در روزهای گرم، خشک و بادی بسیار مهم است.

راه‌های جلوگیری از تبخیر آب بتن در هوای گرم

جلوگیری از تبخیر سریع آب از بتن در هوای گرم برای کیفیت و دوام آن بسیار مهم است. روش‌های مختلفی برای حفظ رطوبت وجود دارد:

• زمان‌بندی بتن‌ریزی در ساعات خنک‌تر
• مرطوب کردن زیرسازی، قالب و میلگردها پیش از بتن‌ریزی
• استفاده از افزودنی‌هایی مثل فوق‌روان‌کننده‌ها یا دیرگیرکننده‌ها
• کاهش گرمای دیگ میکسر
• ایجاد سایه‌بان موقت و بادشکن
• استفاده از پوشش‌های مرطوب
• اسپری آب

آب دادن بتن در فصل سرما

آب دادن به بتن در زمستان برعکس فصل گرم است. در این فصل آب زود تبخیر نمی‌شود، بلکه ممکن است یخ بزند. به عنوان مثال آب درون بتن در دمای ۲.۸- درجه سانتیگراد یخ می‌زند و به همین دلیل فرایند هیدراتاسیون متوقف می‌شود. به همین دلیل، محافظت و عمل‌آوری بتن در هوای سرد نیاز به تکنیک‌های خاصی دارد. از جمله اقداماتی که می‌توان در این شرایط اجرا کرد عبارت‌اند از:

• اصلاح نسبت مواد بتن
• افزایش دمای مواد تشکیل‌دهنده بتن
• افزودن افزودنی‌های ویژه
• عایق‌بندی بتن برای حفظ گرما

آب دادن به بتن در هوای بارانی

آب باران مخصوصاً باران شدید می‌توان مخلوط بتن را رقیق کند و بر مقاومت و کیفیت کلی بتن تأثیر بگذارد. آب اضافی می‌تواند فرایند عمل‌آوری را مختل کند، مخلوط نهایی را به طور بالقوه تضعیف کند و نسبت آب به سیمان را تغییر دهد. اگر بارش باران پس از ۶ تا ۸ ساعت از بتن‌ریزی رخ بدهد، مشکل قابل‌توجهی رخ نمی‌دهد. با این حال، مخلوط‌هایی که این دوره عمل‌آوری اولیه را طی نکرده‌اند، بیشتر مستعد جذب آب اضافی هستند که همین امر می‌تواند منجر به کاهش مقاومت شود.

نحوه آب دادن به ستون بتنی

بهترین روش برای آب دادن به ستون بتنی استفاده از موادی است که رطوبت را در خود نگه می‌دارند و به بتن منتقل می‌کنند. می‌توانید از کیسه استفاده کنید. کیسه‌های کنفی یا پر شده از کاه را دور ستون قرار دهید. آنها را خیس کنید. با توجه به دمای هوا هر چند ساعت یک بار کیسه‌ها را خیس کنید. امکان استفاده از دیگر روش‌ها مثل آب دادن با شلنگ و اسپری بخار هم وجود دارد.

نحوه آب دادن به دیوار بتنی

برای دیوار بتنی بهتر است از دستگاه آب‌پاشی استفاده کنید. استفاده از سیستم اسپری خودکار نیز توصیه می‌شود. در واقع کار با دیوار بتنی همانند ستون است. امکان استفاده از گونی پارچه‌های نگهدارنده رطوبت هم وجود دارد.

نحوه آب دادن به سقف بتنی

شاید آب دادن به سقف بتنی دشوار به نظر برسد؛ اما برای این بخش از ساختمان نیز راه‌های گوناگونی وجود دارد. شما می‌توانید از ورق‌های پلاستیکی استفاده کنید و با اتصال آنها به سقف رطوبت را حفظ کنید. راه دیگر استفاده از گونی است. گونی‌ها را خیس کنید و تمام سطح سقف و به طور کلی هر جایی که دسترسی به آن سخت است، پهن کنید. مسلماً استفاده از مواد افزودنی مثل فوق‌روان‌کننده‌ها هم توصیه می‌شود. به طور کلی توصیه می‌کنیم از این مواد استفاده کنید تا کار شما راحت‌تر شود.

نکاتی برای آب دادن به بتن

توصیه می‌کنیم برای انجام بهتر آب دادن به بتن نکات زیر را رعایت کنید:

• مرطوب نگه داشتن مداوم بتن
• تکرار آبیاری (در حالت ایده ال پنج تا ده بار در روز یا تا حد امکان، حداقل برای هفت روز اول پس از بتن‌ریزی)
• آب دادن سریع (۲ تا ۴ ساعت بعد از بتن‌ریزی)
• توجه به دمای هوا و شرایط محیطی
• خودداری از آب دادن بیش از حد
• مرطوب کردن زیرسازی و قالب‌ها
• تکمیل دوره آب دادن به بتن (دوره ۲۸ روزه)

سخن نهایی

در این مقاله تأثیر آب دادن به سیمان، تعداد دفعات آب دادن بتن، نحوه انجام این کار و مزایای آن را بررسی کردیم. این مرحله بسیار حیاتی است و نباید به سادگی از آن گذر کنید. با رعایت نکات ذکر شده می‌توانید عمر سازه را به طور قابل‌توجهی ارتقا بخشید.

منبع 

https://diamondcutconcrete.com.au/concrete-curing/

https://sinak.com/concrete-hydration/

https://www.understanding-cement.com/hydration.html

https://www.jkcement.com/blog/basics-of-cement/what-is-cement-hydration/#what-are-the-stages-of-cement-hydration

https://maturix.com/knowledge-center/what-is-cement-hydration/

https://www.ultratechcement.com/for-homebuilders/home-building-explained-single/descriptive-articles/what-is-cement-hydration