روان کننده بتن چیست؟ معرفی انواع + مزایا و معایب

کار با بتن، دانش و مهارت خاص خود را می‌طلبد و استفاده اصولی از آن، می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت و استحکام آن داشته باشد. برای مثال، شما باید بدانید در هوای گرم یا سرد از چه نوع روان کننده بتنی استفاده کنید و با چه میزانی آن را مخلوط نمایید. استفاده از روان کننده مناسب، می‌تواند به شما کمک کند تا سرعت گیرش بتن را افزایش یا کاهش دهید و میزان سیالیت و رطوبت آن را متناسب با شرایط پروژه خود تنظیم کنید. به همین دلیل تصمیم داریم در این مقاله، شما را با این محصول کاربردی، مزایا و معایب و نحوه استفاده از آن آشنا سازیم.

روان کننده بتن چیست؟

روان کننده بتن ماده‌ای است که به بتن افزوده می‌شود تا آن را نرم‌تر کرده و سیالیت آن را افزایش دهد. اضافه کردن روان کننده می‌تواند باعث شکل‌پذیری بهتر بتن و پر شدن بهتر همه خلل و فرج شود. این مزیت باعث می‌شود که ذرات سیمان به خوبی در تمام حجم بتن پراکنده شوند و در نتیجه مقاومت و استحکام آن افزایش یابد. به روان کننده های بتن، کاهنده آب نیز گفته می‌شود؛ زیرا می‌توانند با حفظ خواص و کارایی بتن، نسبت رطوبت آن را نیز کنترل کنند. این مزیت باعث می‌شود که سرعت گیرش بتن مدیریت شده و در هوای سرد از یخ زدگی و در هوای گرم از خشک شدن سریع بتن پیشگیری گردد.

تاثیر روان کننده بر مقاومت بتن

روان کننده بتن می تواند تاثیر قابل توجهی بر مقاومت و دوام بتن داشته باشد. این محصولات می‌توانند با تاثیرات زیر باعث افزایش استحکام بتن شوند:

• افزایش اسلامپ بتن و میزان سیالیت آن
• پخش مناسب ذرات سیمان در تمام حجم بتن
• افزایش سرعت گیرش بتن
• افزایش تراکم بتن و کاهش نفوذپذیری
• افزایش میزان چسبندگی بتن به میلگرد
• جلوگیری از ایجاد ترک سرد در صورت وجود فاصله بین دفعات بتن ریزی

مزایا و معایب روان کننده بتن

استفاده از این مواد می‌تواند با مزایای قابل توجهی همراه باشد؛ اما مانند هر محصول دیگری می‌توانند معایبی نیز داشته باشند. برخی از خواص روانکننده بتن و مزایا و معایب آن شامل موارد زیر است:

مزایای روان کننده بتن

مزایای این محصول می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افزایش استحکام و مقاومت بتن
• کاهش مصرف سیمان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها
• کاهش میزان حرارتی که در اثر هیدراتاسیون ایجاد می‌شود
• کاهش مصرف آب و در نتیجه کاهش احتمال یخ زدگی بتن
• افزایش سرعت گیرش بتن (یا کند کردن آن بر اساس نوع روان کننده)
• کاهش اصطکاک و در نتیجه پر شدن بهتر قالب‌ها
• پمپ‌پذیری بهتر بتن
• جلوگیری از جدا شدن سنگ‌دانه‌ها
• جلوگیری از جمع شدگی و ترک خوردن

معایب روان کننده بتن

برخی از عوارض و مضرات روان کننده بتن شامل موارد زیر است:

• استفاده نادرست می‌تواند باعث نشست بتن گردد.
• نیاز به مراقبت و نگهداری مناسب در انبار
• مصرف بیش از از حد آن می‌تواند باعث تشکیل زیاد حباب‌های هوا شود.
• بعضی از انواع شیمیایی آن می‌توانند اثرات منفی محیط زیستی داشته باشند.
• احتمال افزایش هزینه نهایی
• افزایش احتمال گرفتگی مجاری پمپ در صورت مصرف بیش از حد

انواع روان کننده بتن

روان‌کننده های بتن معمولا بر اساس نحوه اثر به چند دسته تقسیم می‌شوند. به طور کلی، انواع روان کننده های بتن شامل موارد زیر هستند:

۱- روان کننده دیرگیر

روان کننده دیرگیر باعث می‌شود که سرعت گیرش بتن کاهش یابد. این مواد با کاهش استفاده از آب، روند انجام واکنش شیمیایی بین آب و سیمان را کند می‌کنند. استفاده از این روان‌کننده‌ها به خصوص در پروژه‌هایی که در محیط گرم انجام می‌شوند و به پیشگیری از خشک شدن سریع بتن نیاز داریم مناسب هستند. همچنین در پروژه‌هایی که از بتن آماده استفاده می‌شوند کاربردی هستند.

۲- روان کننده تندگیر

روان کننده بتن زودگیر یا تندگیر باعث می‌شود که سرعت گیرش بتن افزایش یابد. این ویژگی به خصوص در شرایط اقلیمی سرد که احتمال یخ زدگی وجود دارد بسیار کاربردی است. زیرا در صورت طولانی شدن فرایند گیرش، آب موجود در بتن یخ زده و باعث ترک خوردگی می‌شود. این مواد رطوبت را کاهش داده و واکنش شیمایی بین آب و سیمانی را سریع‌تر می‌کنند.

۳- روان کننده معمولی

این نوع محصول زمانی استفاده می‌شود که تنها به روان شدن و افزایش سیالیت بتن نیاز باشد. این مواد باعث می‌شوند که پمپ بتن راحت‌تر انجام شود و تمام فضای قالب به خوبی با بتن پر گردد. این محصولات تاثیر بر سرعت گیرش ندارند و در تمام شرایط آب و هوایی قابل استفاده هستند.

محاسبه مقدار روان کننده در بتن

میزان مصرف روان کننده می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. برای تعیین میزان بهینه، لازم است به شرایطی مانند دمای هوا، اسلامپ مورد نیاز، نسبت آب،‌ طرح اختلاط بتن، نوع مصالح، شرایط اجرای پروژه و… توجه کنید. به طور کلی، مقدار روان کننده، چیزی بین ۰.۵ تا ۱.۵ درصد وزن سیمانی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته بهترین روش این است که برای تعیین مقدار، بر اساس دستورالعمل ذکر شده روی بسته‌بندی افزودنی روان کننده بتن عمل نمایید (معمولا بین ۰.۲ تا ۲ درصد وزن سیمان ذکر می‌شود). به طور کلی، هر چقدر ذرات سیمان شما ریزتر و هوا گرم‌تر باشد، باید روان کننده بیشتری استفاده کنید.

اگر بخواهید به شکل دقیق‌تری میزان روان کننده در بتن را مشخص کنید، می‌توانید از راهنمای زیر استفاده نمایید:

• روان کننده‌های شیمیایی: بین ۰.۵ تا ۱.۵ درصد وزن سیمان
• روان کننده‌های معدنی: ۲ تا ۳ درصد وزن سیمان
• روان کننده‌های ترکیبی: حداکثر تا ۲.۵ درصد وزن سیمان

نحوه استفاده از روان کننده بتن

نحوه استفاده از روان کننده تا حدود زیادی به نوع آن و شرایط پروژه شما بستگی دارد. به طور کلی، روش‌های زیر برای استفاده از روان کننده بتن توصیه می‌شود:

• روان کننده‌های مایع: این روان‌کننده‌ها ابتدا با آب مخلوط شده و سپس به بتن اضافه می‌گردند. زمان استفاده از آن‌ها معمولا پس از اضافه کردن ۸۰ درصد از آب مورد نیاز است.
• روان‌کننده‌های پودری: این روان‌کننده با سیمان یا سایر مصالح ترکیب شده و سپس آب به آن‌ها اضافه می‌گردد.

زمان و نحوه استفاده از روان‌کننده می‌تواند به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم نیز تقسیم شود:

• روش مستقیم: در این روش روان کننده به طور مستقیم به بتن تازه اضافه می‌گردد.
• روش غیر مستقیم: در این روش، ابتدا روان کننده به مقدار کمی آب و مواد سیمانی اضافه می‌گردد و سپس با کل بتن ترکیب می‌شود.

فوق روان کننده بتن

فوق  روان کننده‌ها  نوعی روان‌کننده بسیار قوی هستند که از مواد شیمیایی خاصی تولید می‌شوند. این مواد که به نام ابر روان کننده بتن نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند اسلامپ بتن را به شکل قابل توجهی افزایش دهد؛ با این حال استفاده از آن‌ها برای همه پروژه‌ها ضروری نیست. این مواد را می‌توان از نظر مواد سازنده به ۳ دسته تقسیم کرد:

• فوق روان کننده کربوکسیلاتی: این فوق روان کننده‌ها بر پایه کربوکسیلیک هستند و می‌‌توانند اسلامپ بتن را تا ۱۲ افزایش دهند.
• فوق روان کننده نفتالینی: نفتالین کاهنده آب است و غالبا از آن برای استفاده در مناطق معتدل و گرم استفاده می‌شود. این مواد می‌توانند اسلامپ را تا عدد ۱۸ نیز افزایش دهند.
• فوق روان کننده لیگنو سولفات: نوعی روان کننده مایع است و باعث کندگیری بتن می‌شود. این محصول می‌تواند اسلامپ را تا ۲۱ نیز افزایش دهد.

جمع بندی

روانکننده بتن محصولی کاربردی است که به شما کمک می‌کند میزان سیالیت بتن را افزیش دهید و به این وسیله پمپ‌پذیری آن را راحت‌تر کنید. روان کننده‌ها همچنین می‌تواند با تنظیم میزان رطوبت بتن، سرعت گیرش آن را تندتر یا کندتر سازند. به طور کلی، این محصولات می‌توانند باعث افزایش مقاومت بتن، افزایش تراکم، کاهش مصرف سیمان و آب، کاهش جمع شدگی و ترک خوردگی بتن و… شوند. برای خرید انواع روان کننده بتن و دریافت مشاوره بیشتر می‌توانید با کارشناسان NSGkala مشورت نمایید.