معرفی انواع بتن و کاربردهای هر کدام

بتن که به طور رایج از آب، سیمان و سنگدانه ساخته می‌شود، با تغییر در نسبت مواد اصلی یا اضافه کردن برخی مواد دیگر انواع مختلفی پیدا می‌کند. همچنین شرایط ساخت بتن، می‌تواند بر ویژگی‌های آن تاثیرگذار باشد. بنابراین، شناخت انواع بتن برای استفاده در شرایط آب و هوایی مختلف و سازه‌های گوناگون ضروری است. به همین دلیل، تصمیم داریم تا در این مقاله، شما را با انواع این مصالح پرکاربرد و ویژگی‌های هر یک آشنا سازیم.

انواع بتن چیست؟

بتن‌ها را می‌توان بر اساس مواد سازنده، نحوه تولید، ویژگی‌ها و کاربردها دسته‌بندی کرد. بعضی از رایج‌ترین انواع بتن شامل موارد زیر است:

بتن اکسپوز

بتن اکسپوز نوعی بتن تزئینی است که معمولا برای نمای ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بتن دارای سطح بیرونی صیقلی است و همین باعث می‌شود که از نظر بصری برای استفاده در نمای ساختمان جذاب به نظر برسد. در مراحل ساخت این بتن، تلاش می‌شود که سنگدانه‌ها با سطح قالب در تماس باشند و مخلوط سیمان و ماسه روی آن را کاملا نپوشانده باشد؛ همین باعث می‌شود که سنگ‌دانه‌ها از زیر سطح صیقلی بتن اکسپوز قابل مشاهده بوده و به جذابیت‌های ظاهری آن افزوده شود. از این بتن، در بسیاری از کاربردهای تزئینی دیگر مانند راهروها، پاسیوها و پیاده‌روها استفاده می‌شود و می‌تواند به هر فضای بیرونی حسی ظریف و در عین حال پیچیده ببخشد.

بتن پلیمری

بتن پلیمری مخلوطی از رزین پلیمری، آب و سنگدانه بوده که از سال ۱۹۷۰ وارد صنعت ساختمان‌سازی شده است. متداول‌ترین رزین‌های مورد استفاده در تولید بتن پلیمری شامل وینیل استر، پلی استر و اپوکسی معمولی است و مقاومت بسیار خوبی در برابر بارهای فشاری، کششی و خمشی از خود نشان می‌دهد. بتن پلیمری به دلیل خواصی که دارد نسبت به بتن معمولی بسیار ایمن‌تر و بادوام‌تر است و در پروژه‌های مختلف ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل دوام و مقاومت بالا در برابر انواع خورنده مانند اسیدها و مواد شیمیایی، یک انتخاب ایده‌آل برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی به شمار می‌رود.

بتن متخلخل

بتن متخلخل یکی از کاربردی‌ترین انواع بتن کف سازی است که از گیر انداختن حباب‌های ریز هوا در مخلوط بتن ساخته می‌شود. به طور کلی، این بتن برای اولین بار برای کاهش آثار منفی یخ زدگی تولید شد؛ زیرا حباب‌های هوای موجود در بتن باعث می‌شود که فشار ناشی از افزایش حجم آب در هوای سرد کنترل شده و باعث ایجاد ترک در بتن نگردد. وجود حباب هوا در این نوع بتن باعث می‌شود که وزن آن به شکل قابل توجهی کاهش یابد و این ویژگی می‌تواند برای کاهش وزن کلی سازه نیز مفید باشد. این بتن اجازه عبور آب را از فضای داخلی خود می‌دهد و به همین دلیل می‌تواند انتخاب مناسبی برای فضاهایی مانند پارکینگ‌ها، پارک ها و… باشد.

بتن آماده

بتن آماده در کارگاه‌ها تهیه و شستشو می‌شود و به صورت بتن خمیری در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. این بتن بلافاصله پس از انتقال به محل پروژه قابل استفاده است و نیازی به پردازش بیشتری ندارد. با این حال، جز در موارد ضروری که امکان ساخت بتن در محل پروژه نیست، استفاده از بتن آماده توصیه نمی‌شود؛ زیرا اگر فرایند انتقال بتن بیش از حد طول بکشد کیفیت و دوام آن کاهش خواهد یافت.

بتن سبک

بتن سبک به بتنی گفته می‌شود که چگالی آن کمتر از ۱۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب باشد (چگالی بتن معمولی ۲۴۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است)؛ رایج‌ترین روش تولید انواع بتن سبک، استفاده از سنگ‌دانه‌های سبک به جای سنگ‌دانه‌های سنگین است. اما روش‌هایی مانند تزریق گاز یا کف به بتن و همچنین ایجاد تخلخل نیز می‌توانند برای ساخت بتنِ سبک مورد استفاده قرار گیرند. مهمترین مزیت این نوع بتن، کاهش بار سازه است و می‌توان از آن برای انواع پروژهای ساختمانی یا صنعتی استفاده کرد.

فوم بتن

فوم بتن، یکی از انواع بتن متخلخل است که از مخلوط از سیمان، آب، ماسه ریز مخصوص و نوعی فوم کف‌زا ساخته می‌شود و ۷۵ تا ۸۰ درصد فضای داخلی آن را هوا تشکیل می‌دهد. فوم بتن یکی از سبک‌ترین بتن‌ها است و به دلیل مزایایی که دارد می‌تواند در دیوارها، کف‌های داخلی و خارجی تمامی ساختمان‌ها استفاده شود. همچنین می‌توان از آن به جای عناصر ساختمانی کلاسیک مانند سنگ، آجر، بریکت پوکه و مواد روکش خارجی استفاده کرد. فوم بتن با محیط زیست سازگار بوده و عایق صوت و حرارت بسیار خوبی است.

بتن پاششی

نحوه اجرای بتن پاششی در انواع بتن متفاوت است. این نوع بتن به طور مستقیم روی قاب یا قالب پاشیده شده و از آنجا که این روش به فشار هوای بالایی نیاز دارد، باعث ایجاد تراکم بیشتری می‌شود. از انواع بتن پاششی برای تعمیر سازه‌های چوبی، بتنی یا فولادی آسیب دیده استفاده می‌شود. همچنین می‌توانید در مواقعی که دسترسی به محل کار اعمال بتن یا قالب‌بندی امکان پذیر نیست، از آن استفاده کنید.

بتن GFRC

GFRC یا همان بتن با الیاف شیشه‌ای، نوعی بتن با کاربردهای بسیار فراوان است. این نوع بتن به دلیل خواص منحصر به فرد و استحکام کششی بالا، می‌تواند به طور گسترده برای ایجاد پانل‌های دیواری نما، اطراف شومینه، روکش‌های روشویی و میزهای بتنی استفاده گردد. بتن GFRC از ترکیب ماسه ریز، سیمان، پلیمر (معمولا پلیمر اکریلیک)، آب، سایر مواد افزودنی و الیاف شیشه‌ای مقاوم در برابر مواد قلیایی (AR) ساخته می‌شود. الیاف شیشه بتن را به همان روشی که آرماتورهای فولادی در بتن معمولی استفاده می‌شود، تقویت می‌کنند. به طور کلی، استفاده از الیاف شیشه منجر به افزایش مقاومت خمشی و کششی این بتن نسبت به بتن معمولی می‌شود.

هارد بتن

هارد بتن یکی از بتن های پرکاربرد است که معمولا برای کف‌سازی یا ساخت محوطه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بتن‌ها، از لحاظ خواص مکانیکی و فیزیکی نسبت به انواع بتن معمولی مقاوم‌تر هستند و می‌توانند در اشکال و رنگ‌های مختلفی تولید شوند. این بتن‌ها به خصوص برای مکان‌هایی که رفت و آمد زیادی دارند (مانند پیاده‌روها یا حیاط تالارها) بسیار مناسب و بادوام هستند.

بتن ضد آب

بتن ضد آب، نوعی بتن است که به کمک اعمال مواد شیمیایی عایق روی سطح آن، در برابر نفوذ آب و رطوبت مقاوم می‌شود. در این نوع بتن، تمام مسیرهای آب بسته می‌شود و در درازمدت عمر بتن را افزایش می‌دهد و باعث حفظ کیفیت آن می‌شود. عدم نفوذ آب، می‌تواند از زنگ زدن میلگردها نیز پیشگیری کرده که برای حفظ ایمنی ساختمان ضروری است. افزودنی بتن ضد آب، به راحتی در بازار در دسترس است و با خرید آن از NSGkala.com، می‌توانید انواع بتن‌ را ضد آب نمایید.

بتن مسلح

بتن مسلح به طور گسترده در صنعت و ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. این بتن با قرار دادن سیم، میلگرد فولادی یا کابل‌ در بتن پیش از سخت شدن، به افزایش مقاومت بتن کمک می‌کند. این آرماتورها در برابر نیروهای کششی مقاومت می‌کنند و باعث می‌شوند که این نوع مقاومت نیز در کنار مقاومت فشاری (که از خود بتن ناشی می‌شود) بهبود یابد. در نهایت پیوند محکمی بین بتن و آرماتور ایجاد می‌شود و آن‌ها را به یک ساختار واحد تبدیل می‌کند. انواع بتن مسلح که در قرن نوزدهم اختراع شد، صنعت ساختمان را به طور قابل توجهی تغییر داد. امروزه انواع ساختمان‌ها، پل‌ها و جاده‌ها بر پایه بتن آرمه ساخته می‌شوند.

بتن الیافی

بتن الیافی با افزودن الیاف مختلف برای افزایش دوام بتن و کاهش ترک ایجاد می‌شود. این الیاف می‌تواند از ساختار فولادی، پلیمری یا معدنی باشد و برای بهبود خواص عمومی بتن استفاده شود. استفاده از الیاف باعث می‌شود بتن در برابر ترک خوردگی و کشش مقاوم‌تر شود؛ همچنین الیاف، انعطاف‌پذیری انواع بتن را افزایش می‌دهد.

بتن شاتکریت

بتن شاتکریت نوعی بتن پاششی است که با فشار هوای بالا روی سطح پاشیده می‌شود و باعث می‌گردد تمام فضای خالی پر شود و تراکم آن از حالت عادی بیشتر شود. این بتن به کمک یک دستگاه نازل‌دار پاشیده می‌شود و می‌تواند سرعت اجرای پروژه را بسیار افزایش دهد. سنگدا‌نه‌هایی که در این بتن استفاده می‌شود ریز بوده و حداکثر ۱۰ میلی‌متر هستند. این بتن نیازی به ویبراتور ندارد و اسلامپ آن نیز معمولا پایین‌تر از بتن معمولی است. استفاده از انواع بتن شاتکریت برای مکان‌هایی مانند تونل‌ها که به تراکم بالا نیاز است و همچنین برای کاربردهایی که به گیرش سریع نیازمند هستید مناسب است.

جمع بندی

بتن‌ها انواع مختلفی دارند و می‌توانند بر اساس کارکرد، وزن، ساختار و… دسته‌بندی شوند. آشنایی با این انواع، می‌تواند به شما کمک کند تا مناسب‌ترین انتخاب را برای ساخت پروژه‌های ساختمانی خود داشته باشید. در این مقاله به معرفی چند نمونه از رایج‌ترین انواع بتن مانند بتن اکسپوز، بتن پلیمری، بتن متخلخل، بتن آماده، بتن ضد آب، بتن مسلح و… پرداختیم و ویژگی‌های هر یک را بررسی کردیم. البته باید گفت بتن می‌تواند انواع دیگری داشته باشد که اهمیت کمتری از موارد ذکر شده در این مقاله دارند. چنانچه به آشنایی با سایر نمونه‌های بتن علاقه‌مند هستید، می‌توانید با کارشناسان شرکت NSG مشورت نمایید.