راهنمای نحوه استفاده چسب پلی اورتان

چسب‌های پلی اورتان نوعی چسب آب بندی هستند که قدرت چسبندگی و خاصیت ارتجاعی فوق ‌العاده‌ای دارند. این ویژگی‌ها از پلیمریزاسیون اجزای حاوی ایزوسیانات‌ها و پلی‌ال‌ها ناشی می‌شود. این محصول نسبت به چسب‌های معمولی، مقاومت بیشتری در برابر اثر آب، حلال‌ها، روغن‌ها و سایر مواد شیمیایی دارد و همچنین مقاومت بالایی در برابر شرایط آب و هوایی و اشعه ماوراء بنفش نشان می‌دهد. با این حال به منظور بهره مندی از حداکثر مزایا و ویژگی‌های این چسب باید آن را به روش صحیحی روی سطوح مورد نظر اعمال کنید. نحوه استفاده چسب پلی اورتان با توجه به نوع بسته‌ بندی و نوع پروژه متفاوت خواهد بود. در این مطلب با مراحل صحیح بکارگیری انواع مختلف چسب پلی اورتان آشنا می‌شوید تا بتوانید از حداکثر پتانسیل این محصول استفاده کنید.

انواع چسب پلی اورتان

پیش از پرداختن به نحوه استفاده چسب پلی اورتان بهتر است با انواع آن آشنا شویم؛ زیرا روش دقیق استفاده از چسب پلی اورتان به نوع آن مربوط می‌شود. چسب‌های پلی اورتان به طور کلی در دو دسته تک جزئی و دو جزئی جای می‌گیرند. چسب‌های تک جزئی برای استفاده نیازی به ترکیب با ماده دیگری ندارند و معمولاً با قرار گرفتن در معرض رطوبت هوا یا از طریق تبخیر حلال سخت می‌شوند. این نوع چسب‌ها کاربرد آسان‌تری دارند و برای مصارف عمومی و خانگی مناسب هستند. در مقابل، چسب‌های دو جزئی از دو جزء رزین و هاردنر تشکیل شده‌اند که قبل از استفاده باید به نسبت مشخصی با یکدیگر مخلوط شوند. این چسب‌ها پس از اختلاط، واکنش شیمیایی سریعی نشان داده و اتصال بسیار قوی و بادوامی ایجاد می‌کنند و اغلب برای کاربردهای صنعتی و تخصصی که نیاز به استحکام و مقاومت بالایی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

علاوه بر این دسته بندی کلی، چسب‌های پلی اورتان بر اساس شکل بسته بندی‌شان نیز طبقه بندی می‌شوند. این شکل ظاهری، نحوه استفاده چسب پلی اورتان را تعیین می‌کند.

چسب پلی اورتان کارتریجی

این نوع چسب پلی اورتان درون یک کارتریج (محفظه استوانه‌ای محکم) قرار دارد و یک چسب تک جزئی محسوب می‌شود. این چسب عمدتا برای پر کردن درزها و شکاف‌ها در محیط های بسیار مرطوب به کار می‌رود و توسط یک تفنگ مخصوص (گان) اعمال می‌شود. قابلیت رنگ آمیزی، عدم تغییر رنگ در برابر اشعه UV، مقاومت کششی بالا و چسبندگی مطلوب به سطوح مختلف مانند سرامیک، فلز، پلاستیک، شیشه و… از مهم‌ترین ویژگی‌های چسب پلی اورتان کارتریجی هستند.

چسب پلی اورتان سوسیسی

بسته بندی چسب پلی اورتان سوسیسی یا فویلی به شکل یک استوانه انعطاف پذیر (شبیه سوسیس بزرگ) است که از فویل یا پلاستیک نرم ساخته شده است. چسب سوسیسی در مقایسه با کارتریج، حجم بیشتری دارد و پس از تخلیه چسب، زباله کمتری تولید می‌کند. این نوع بسته‌ بندی برای پروژه‌های بزرگتر و مصارف صنعتی که نیاز به حجم بیشتری از چسب دارند، مناسب‌تر است. این چسب تک جزئی، چسبندگی فوق العاده‌ای به سطوح چوبی، آلومینیومی، سرامیکی، فولادی، سربی و… ارائه می‌دهد.

چسب پلی اورتان شلنگی

این نوع که با عنوان چسب پلی اورتان سطلی یا بشکه‌ای نیز شناخته می‌شود، برای مصارفی که به حجم بسیار بالای چسب نیاز دارند مناسب است. اعمال چسب پلی اورتان شلنگی مستلزم بکارگیری تجهیزات پمپ و سیستم‌های تزریق مخصوص است. استفاده از آن به کاهش زمان و هزینه در پروژه‌های بزرگ کمک می‌کند.

همانطور که مشاهده می‌کنید، نحوه استفاده چسب پلی اورتان با توجه به نوع بسته بندی متفاوت خواهد بود.

نحوه استفاده چسب پلی اورتان کارتریجی

برای بهبود کیفیت اتصال نهایی به مراحل زیر در استفاده از چسب پلی اورتان کارتریجی توجه کنید:

• آماده سازی سطح مورد نظر و پاکسازی آن از هرگونه آلودگی، چربی و گرد و غبار
• قرار دادن کارتریج چسب درون تفنگ مخصوص
• سوراخ کردن پلمپ فلزی در نوک دهانه فلزی کارتریج با استفاده از یک وسیله نوک تیز
• نصب نازل پلاستیکی بر روی دهانه فلزی کارتریج
• برش نوک پلاستیکی کارتریج با زاویه ۴۵ درجه؛ هر چه اندازه و زاویه برش بزرگتر باشد، حجم چسب خروجی بیشتر خواهد بود.
• نگه داشتن تفنگ با زاویه ۴۵ درجه نسبت به سطح (برای تسلط بر جریان چسب)
• فشردن دستگیره تفنگ برای خروج چسب و حرکت دادن دست با سرعت ثابت برای ایجاد خط یکنواخت (سرعت حرکت دست و میزان فشار وارده بر دستگیره، ضخامت و پیوستگی خط چسب را تعیین می‌کند)
• پخش چسب با کاردک یا ابزار مشابه (در صورت نیاز) برای پوشش گسترده‌تر سطح و حذف حباب‌های هوا احتمالی
• اتصال سطوح مورد نظر و اعمال فشار مناسب برای ایجاد اتصال محکم و بادوام
• تمیز کردن چسب اضافی و بیرون‌زده از درزها قبل از خشک شدن کامل چسب

نحوه استفاده چسب پلی اورتان سوسیسی

این نوع چسب پلی اورتان با استفاده از تفنگ مخصوص چسب سوسیسی اعمال می‌شود. نحوه استفاده چسب پلی اورتان سوسیسی شامل مراحل زیر است:

• پاکسازی سطح از هرگونه آلودگی و گرد و غبار
• تمیز و آماده کردن تفنگ مخصوص چسب پلی اورتان سوسیسی
• آماده‌سازی پیستون با فشار دادن ماشه پیستون (تا میله پیستون کاملاً پایین رود)
• قرار دادن بسته چسب سوسیسی داخل محفظه تفنگ
• بیرون آوردن حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌ متر چسب از سر بسته
• جدا کردن گیره متصل به سر فویل آلومینیومی بسته چسب با انبردست یا کاتر
• وصل کردن قیف پلاستیکی (نازل) به قسمت بریده شده چسب
• محکم کردن نازل در داخل تفنگ و بستن هولدر (نگهدارنده) فلزی سر تفنگ
• نگه داشتن تفنگ با زاویه مناسب (حدود ۴۵ درجه) نسبت به سطح
• اعمال فشار یکنواخت برای تزریق چسب و حرکت ثابت دست برای ایجاد خط یکنواخت

نحوه استفاده چسب پلی اورتان شلنگی

در حالی که انواع چسب‌های پلی اورتان کارتریجی و سوسیسی با ابزارهای دستی ساده (تفنگ‌های مخصوص) قابل استفاده هستند، نوع شلنگی به یک سیستم تزریق تخصصی شامل پمپ، شلنگ‌ها، نازل و واحد کنترل نیاز دارد. بنابراین روش استفاده از چسب پلی اورتان شلنگی پیچیده‌تر از انواع کارتریجی و سوسیسی بوده و شامل مراحل زیر است:

• اتصال مخزن چسب به دستگاه پمپ
• تنظیم فشار پمپ و میزان جریان چسب بر اساس ویسکوزیته چسب، دما و نوع کاربرد
• بررسی شلنگ از نظر اتصال صحیح و سالم بودن
• اتصال نازل مخصوص به انتهای شلنگ و تنظیم میزان خروجی
• نگه داشتن نازل در فاصله ۱۵ تا ۳۰ سانتی متری از سطح
• اعمال چسب با سرعت یکنواخت و حرکت ثابت در لایه‌های نازک
• استفاده از چندین لایه نازک چسب با فاصله زمانی کوتاه، به منظور ایجاد پوشش یکنواخت

نکات نحوه استفاده چسب پلی اورتان

مهم‌ترین نکاتی که لازم است در حین اعمال چسب پلی اورتان به آنها توجه کنید، عبارتند از:

• به منظور جلوگیری از جمع شدن بخارات سمی در محیط از چسب پلی اورتان در فضای باز یا دارای تهویه مناسب استفاده کنید.
• برای جلوگیری از پخش شدن چسب به نواحی ناخواسته، قبل از اعمال چسب می‌توانید لبه‌های محل اتصال را با نوار چسب کاغذی بپوشانید.
• پس از اتمام کار با چسب پلی اورتان کارتریجی، درپوش کارتریج را محکم ببندید تا از نفوذ هوا و خشک شدن چسب درون آن جلوگیری شود. همچنین نگهداری تفنگ چسب در یک محیط خشک و خنک مانع آسیب دیدن آن و سخت شدن چسب باقی‌ مانده در نازل خواهد شد.
• برای جلوگیری از خشک شدن چسب باقی‌مانده در بسته سوسیسی، انتهای باز آن را با یک گیره مخصوص محکم ببندید تا از ورود هوا جلوگیری شود و برای استفاده‌های بعدی قابل نگهداری باشد.
• پس از اتمام کار با چسب پلی اورتان شلنگی حتما پمپ، شلنگ‌ها و نازل را با حلال مناسب تمیز کنید.
• در صورت تماس چسب پلی اورتان با پوست یا چشم، بلافاصله محل تماس را با آب فراوان شستشو دهید.
• علاوه بر آشنایی با نحوه استفاده از چسب پلی اورتان، پوشیدن تجهیزات حفاظت فردی مانند دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی، عینک محافظ و… را فراموش نکنید.

سخن پایانی

نحوه استفاده چسب پلی اورتان با توجه به شکل بسته بندی آن متفاوت است. با به کارگیری این دستورالعمل‌ها و رعایت نکات ایمنی می‌توانید از حداکثر قدرت چسبندگی، دوام و کارایی این محصول چندمنظوره در پروژه‌های گوناگون خود بهره ببرید.

منابع

https://mtcopeland.com/blog/polyurethane-glue-when-to-use-this-construction-adhesive/

https://www.products.pcc.eu/en/blog/polyurethane-adhesives-and-new-construction-technologies/