نم دیوار، مشکلی رایج در مناطق مرطوب است که به ساختمان و سلامت انسان آسیب می‌رساند و شامل انواع بالارونده، نفوذی و ناشی از میعان می شود. نشانه‌هایی مانند پوسته‌پوسته شدن رنگ، کپک و بوی نامطبوع و روش‌های رفع آن از جمله آب‌بندی ترک‌ها و بهبود تهویه در این مقاله بررسی شده‌اند. برای کشف راهکارهای پیشگیری و رفع نم دیوار، این مقاله جامع را حتماً بخوانید!
نم دیوار یکی از مشکلات رایج به ویژه در مناطق مرطوب است. شاید در ظاهر نم زدگی دیوار مشکل بزرگی به نظر نرسد؛ اما همین مسئله می‌تواند آسیب‌های زیادی به ساختمان و حتی سلامت انسان بزند. نکته مهمی که در مورد نم دیوار ساختمان وجود دارد این است که اگر برطرف نشود، می‌تواند گسترش پیدا کند و به دیگر بخش‌های ساختمان هم برسد. در این مقاله می‌خواهیم راه‌های جلوگیری از نم دیوار، دلایل بروز این مشکل و نحوه رفع آن را بررسی کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
انواع نم زدگی ساختمان
به طور کلی نم و رطوبت دیوار و ساختمان را می‌توان به ۳ گروه تقسیم کرد:
نم زدگی بالارونده: این نوع نم زدگی زمانی اتفاق می‌افتد که ساختمان تحت تأثیر آب‌های زیرزمینی قرار می‌گیرد. رطوبت این آب‌ها به مصالح متخلخل مثل اجر و بتن منتقل می‌شود و به سمت بالا حرکت می‌کند. این حالت معمولاً با لکه‌دار شدن و خراب شدن قسمت‌های پایینی دیوار و کف ساختمان همراه است. این نوع از نم زدگی اصولاً فقط بخش‌های پایین دیوار و سطح زمین را درگیر می‌کند و به ندرت پیش می‌آید که بالاتر از یک و نیم متر از ساختمان را تحت تأثیر قرار دهد.
نم زدگی نفوذی: این نوع نم زمانی اتفاق می‌افتد که رطوبت از طریق منابع خارجی مانند باران، نشتی یا لوله‌کشی معیوب به ساختمان نفوذ می‌کند. از نشانه‌های این نوع نم می‌توان به نشتی سقف، گرفتگی ناودان، آسیب دیدن دیوارهای خارجی، ترک در آجر یا ملات و شکاف‌های اطراف قاب پنجره‌ها و درها اشاره کرد.
رطوبت ناشی از میعان: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که هوای گرم و مرطوب داخل ساختمان با سطوح سردتر تماس پیدا می‌کند و رطوبت به شکل قطرات آب نمایان می‌گردد. این مشکل اغلب با تهویه نامناسب، عایق‌بندی نادرست و گرمایش ناکافی تشدید می‌شود. رطوبت ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند آشپزی، دوش گرفتن و حتی تنفس به این مشکل دامن می‌زند. تراکم نم اغلب در گوشه‌های اتاق‌ها، روی طاقچه‌ها و پشت مبلمان ظاهر می‌شود و می‌تواند منجر به رشد کپک گردد که بسیار خطرناک است.
نحوه تشخیص نم دیوار و نشانه‌های آن
نم دیوار نشانه‌های مختلفی دارد و به راحتی می‌توان از وجود آن باخبر شد. این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
پوسته‌پوسته شدن رنگ و تغییر رنگ دیوار
رشد کپک
بوهای نامطبوع
ترک‌ها و ضعف ساختاری
دیوار مرطوب و نمناک
قطرات آب قابل مشاهده روی پنجره‌ها، طاقچه‌ها یا آینه‌ها
آلرژی‌ها یا مشکلات سلامتی بدون دلیل
موارد ذکر شده صرفاً نشانه‌های ظاهری نم دیوار هستند. با کمک روش‌های تخصصی هم می‌توان نم زدگی را تشخیص داد. به‌عنوان‌مثال، ممکن است مقدار کپکی را مشاهده کنید؛ اما مسئله به سازه و موارد این چنینی برنگردد و صرفاً یک مشکل ساده باشد. برای بررسی تخصصی و عمیق‌تر از روش‌های تشخیصی زیر استفاده می‌شود:
بررسی لوله‌کشی و لوله‌ها
بازرسی ناودان‌ها و سقف
بررسی پنجره‌ها و درها از نظر نشتی
ارزیابی کف
ارزیابی تهویه و رطوبت
استفاده از رطوبت‌سنج الکترونیکی
علت نم دادن دیوار چیست؟
دیوارهای نمناک می‌توانند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند که اغلب ناشی از نفوذ آب یا رطوبت محبوس شده هستند. درک این علل برای پیشگیری و کاهش مؤثر نم بسیار مهم است. در ادامه به مهم‌ترین دلایل نم زدن دیوار اشاره می‌کنیم:
نفوذ آب از طریق دیوارها: این امر از اصلی‌ترین دلایل نم دیوار است که اغلب ناشی از ساخت و ساز معیوب، ترک یا شکاف در نمای خارجی، عایق‌بندی ضعیف، نشت لوله‌ها در داخل دیوارها، سیل، باران شدید یا نفوذ آب‌های زیرزمینی می‌شود.
رطوبت برخاسته از زمین: رطوبت زمین می‌تواند از طریق عمل مویرگی از مصالح ساختمانی متخلخل مانند بتن بالا برود، به خصوص اگر لایه ضدرطوبت وجود نداشته باشد یا ناقص و خراب باشد. این امر همچنین می‌تواند با عدم وجود تهویه مناسب در زیر کف یا زهکشی ضعیف محل تشدید گردد.
تهویه نامناسب: عدم وجود تهویه مناسب می‌تواند منجر به حبس رطوبت در داخل ساختمان شود و با فعالیت‌های ساده این رطوبت تبدیل به قطرات و در نتیجه، کپک و نم شود.
نشت و ترک: ترک‌های بسیار کوچک هم می‌توانند رطوبت را به درون ساختمان هدایت کنند. نشتی‌های سقف، درزگیرهای آسیب‌دیده، گرفتگی ناودان‌ها یا ترک‌های اطراف وان حمام، دوش، سینک و لوله‌کشی، همگی می‌توانند منجر به بروز این مشکل شوند.
عدم عایق‌کاری دیوارها: عدم استفاده از ایزوگام یا دیگر مواد عایق‌کاری موجب می‌شود تا رطوبت به سادگی دیوارها را درگیر کند. اجرها و ملات رطوبت را جذب می‌کنند و در خود نگه می‌دارند.
زهکشی نامناسب: اگر آب به درستی از ساختمان تخلیه نشود، در اطراف فونداسیون جمع می‌گردد و موجب جذب رطوبت اضافی توسط دیوارها می‌شود.
نقص‌های ساختمانی: نقص یا کاستی در طراحی، مصالح یا نحوه اجرا، مانند عایق‌بندی نامناسب، اتصالات ضعیف آب‌بندی شده یا عدم دقت در طراحی درست سازه، همگی می‌توانند منجر به رطوبت شوند.
آب و هوای مرطوب: رطوبت زیاد مناطق مرطوب یکی دیگر از دلایل نم دیوار ساختمان است.
عدم نگهداری صحیح: عدم نگهداری صحیح از خانه همانند تمیز نکردن ناودان‌ها، تعمیر سقف آسیب دیده و… می‌تواند منجر به ورود رطوبت به خانه و نم زدگی دیوارها شود.
عوارض نم زدگی دیوار
نم دیوار خانه و ساختمان عوارض و تأثیرات منفی زیادی می‌تواند به همراه داشته باشد، از جمله:
تضعیف مصالح و ساختمان
خراب شدن رنگ و گچ دیوار
ایجاد ترک و پوسیدگی و ظاهری نازیبا
کاهش عمر سازه
افزایش یخ‌زدگی و تجمع نمک
پایین آمدن کیفیت هوای خانه
به خطر افتادن سلامت و بروز مشکلات پوستی مانند واکنش‌های آلرژیک و مشکلات تنفسی مثل آسم
بروز اختلالات خواب در صورت وجود نم و کپک برای زمانی طولانی
کاهش ارزش ملک
هزینه‌های احتمالی تعمیر و نگرانی‌های بهداشتی
آسیب دیدن عایق‌بندی ساختمان و افزایش مصرف انرژی
تجمع آفات
پوسیدگی و خوردگی لوازم چوبی
انواع روش از بین بردن نم دیوار
روش‌های مختلفی برای رفع نم و رطوبت دیوار وجود دارد. این که کدام روش را برای از بین بردن نم دیوار انتخاب کنید به دلیل بروز این مشکل برمی‌گردد. در نتیجه، اول از همه باید علت نم را پیدا کنید. این که منبع رطوبت کجاست. پس از آن، با توجه به علت بروز مشکل، می‌توانید از روش‌های زیر برای برطرف کردن نم دیوار استفاده کنید:
آب‌بندی ترک‌ها و شکاف‌های دیوار: ناحیه نم زده را بررسی کنید. اگر ترک و شکافی در بخش خارجی وجود دارد، با استفاده از درزگیر، دوغاب، ملات و… ترک را کاملاً ببندید. نوع استفاده از مواد برای درزگیری به این بستگی دارد که با چه چیزی نمای بیرونی ساختمان خود را پوشانده‌اید.
استفاده از رنگ یا پوشش ضدآب: امروزه با پیشرفت تکنولوژی رنگ‌ها و پوشش‌های تخصصی و ضدآب، همانند پوشش‌های اپوکسی و پلی‌یورتان تولید می‌گردند. این رنگ‌ها و پوشش‌ها در ظاهر تفاوتی با انواع قدیمی و ساده ندارند. کار با آنها ساده است و گاهی هم پس از خشک شدن بی‌رنگ می‌شوند. از این مواد برای پوشش دیوار استفاده کنید.
استفاده از دوغاب‌های پلیمری یا سیمانی ضد آب و نانو: اگر مشکل به حمام، سرویس بهداشتی و مناطق این چنینی برمی‌گردد، از مواد و دوغاب‌های نانو و ضدآب استفاده کنید. تمام بخشی را که دچار نم زدگی شده را کاملاً تمیز کنید. سپس دوغاب ضد آب را اعمال کنید و اجازه دهید کاملاً خشک شود.
بهبود گردش هوا و تهویه: حتماً سیستم تهویه ساختمان را تقویت کنید. مخصوصاً اگر در مناطق مرطوب زندگی می‌کنید یا محیط نم‌زده (جایی همیشه مرطوب) مثل حمام است.
رفع سریع نشتی‌ها: به محض مشاهده هر گونه نشتی در لوله‌کشی، سقف یا ناودان، آن را تعمیر کنید. استفاده از درزگیر، به ویژه درزگیرهای چسبی سیلیکونی ضد آب، می‌تواند مؤثر باشد.
حذف پوشش‌های دیواری غیرقابل‌تنفس: برخی از پوشش‌های دیواری مثل رنگ‌های نانو یا کاغذ دیواری‌ها می‌توانند جلوی تنفس دیوار را بگیرند. در چنین حالتی، رطوبت جمع شده در داخل ساختمان آن طور که باید نمی‌تواند خارج شود و نم ایجاد می‌شود.
استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌گیر: دستگاه‌های رطوبت‌گیر برای محیط‌هایی مناسب هستند که میزان رطوبت در آنها بسیار بالا است. این دستگاه‌ها کمک می‌کنند تا رطوبت بالای محیط بسته به بیرون منتقل شود و نم زدگی و کپک ایجاد نشود.
پاک کردن منظم میعان: اگر متوجه میعان در خانه و… شده‌اید، فوراً آن را از روی پنجره‌ها و… پاک کنید تا از جمع آب جلوگیری شود.
رفع نم دیوار بدون تخریب شامل یافتن علت، پاکسازی کپک و نم موجود، خشک کردن دقیق محل و استفاده از پوشش‌های ضدآب استاندارد مانند رنگ‌های اپوکسی، دوغاب‌های نانو و مواد پلیمری است. همچنین بهبود تهویه و تعمیر سریع نشتی‌ها از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. یکی از راهکارهای حرفه‌ای و علمی برای جلوگیری از نم و رطوبت دیوار، استفاده از چسب آب‌بندی NSG Z90 است. این محصول با فناوری نانو و پایه رزین آکریلیک، یک لایه شفاف، مقاوم و کاملاً ضدآب روی سطح ایجاد می‌کند که مانع از نفوذ رطوبت به دیوار می‌شود. با به‌کارگیری این چسب می‌توانید از بروز مجدد نم دیوار مطمئن باشید و عمر ساختمان خود را افزایش دهید.
نکته: به طور کلی، برای رفع نم دیوار بدون تخریب، باید در ابتدا علت را بیابید. سپس ناحیه مدنظر را کاملاً تمیز کنید. هر گونه کپک، نم، میعان را حذف کنید. پس از آن اجازه دهید دیوار خشک شود. در این حالت می‌توانید از پنکه، تهویه مناسب استفاده کنید. پس از خشک شدن ناحیه مدنظر، می‌توانید روشی را که برای رفع رطوبت دیوار انتخاب کرده‌اید، اجرا کنید. گاهی هم لازم است که ناحیه نم زده تخریب شود. مثلاً ممکن است مجبور شوید کاملاً گچ‌های دیوار را جدا کنید و گچ جدید جایگزین کنید. این مورد در صورتی رخ می‌دهد که میزان نم و کپک بسیار بالا باشد.
روش‌های جلوگیری از رطوبت دیوار
برای جلوگیری از رطوبت دیوار راهکارهای مختلفی وجود دارد. در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
اگر در محیط مرطوب زندگی می‌کنید، پیش از بروز هر مشکلی، سیستم تهویه مناسبی را نصب کنید. مخصوصاً برای بخش‌هایی مثل حمام، آشپزخانه و سرویس بهداشتی. مرتباً تهویه را روشن کنید و پنجره‌ها را باز بگذارید تا رطوبت خارج شود.
از آنجایی که ناودان به شکل لوله است، ممکن است زباله، برگ‌های خشک، گرد و غبار و… در بخش ورودی آن گیر کند. همیشه ناودان را تمیز کنید تا از تجمع و سرریز شدن آب جلوگیری شود. تا جایی که امکان دارد بخش تخلیه ناودان را از فونداسیون دور کنید تا آب در زیر دیوارها جمع نشود.
اگر در ناحیه مرطوب و با بارش فراوان زندگی می‌کنید، برای جلوگیری از نم دیوار، شیبی را در اطراف پی ساختمان ایجاد کنید. این گونه آب باران منحرف می‌شود و در دیوارها جمع نمی‌شود. این شیب باید مهندسی شده باشد.
در صورت مشاهده هر گونه نشتی، فوراً مشکل را رفع کنید. زیرا حتی نشتی‌های جزئی هم می‌توانند به مرور باعث رطوبت شوند.
راه دیگر برای جلوگیری از نم دیوار این است که عایق‌بندی ساختمان را به شکل درست اجرا کنید. اگر عایق‌بندی درست اجرا شود، نمی ایجاد نخواهد شد. دیوارها، کف ساختمان و سقف‌ها همگی باید عایق شوند.
بررسی دوره‌ای ساختمان از نظر مشکلات و تعمیرات موجب می‌شود تا از هر گونه آسیب یا رطوبت و… پیشگیری شود.
سخن نهایی
در این مقاله علل نم دیوار و روش‌های حل این مشکل را آموزش دادیم. همچنین توضیح دادیم که چگونه می‌توان از بروز نم جلوگیری کرد. با پیشرفت تکنولوژی در صنعت ساختمان‌سازی، مواد عایق و چسب آب بندی نانو گزینه بسیار خوبی است که می‌توانید از آنها برای پیشگیری یا رفع رطوبت دیوار گچی، سیمانی و… استفاده کنید. همیشه پیشگیری بهترین راه است.
