بررسی کامل مزایا و معایب ایزوگام

یکی از پرکاربردترین مصالح برای ایجاد عایق رطوبتی و ضد آب کردن سطوح، ایزوگام است. سال‌ها است که از ایزوگام برای این کار استفاده می‌شود؛ اما با ظهور فناوری‌های جدید، معایب ایزوگام بیشتر از مزایای آن به چشم می‌آید. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی مزایا و معایب ایزوگام بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

ایزوگام چیست؟

ایزوگام نوعی عایق آماده است که از آن برای ضد آب کردن سطوح و جلوگیری از نفوذ رطوبت استفاده می‌شود. معمولاً ایزوگام را در پشت‌بام‌ها، سرویس بهداشتی، استخرها، دیوارهای بیرونی و… نصب می‌کنند. ایزوگام انواع مختلفی دارد؛ اما پایه اصلی مواد تشکیل‌دهنده آن شامل قیر و الیاف مصنوعی می‌شود. برای نصب لایه‌های ایزوگام از حرارت و مشعل استفاده می‌گردد.

ایزوگام را بر اساس چند فاکتور دسته‌بندی می‌کنند:

• تعداد لایه: یک لایه، دو لایه، سه لایه
• مواد تشکیل‌دهنده: ایزوگام پلیمری، دمیده یا BOF، ایزوگام مایع
• نوع روکش: فویل‌دار، بدون روکش یا پودری، طرح‌دار، روکش سنگ‌ریزه

هر کدام از انواع ایزوگام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این مقاله می‌خواهیم مزایا و معایب کلی ایزوگام را بررسی کنیم.

بررسی مزایای ایزوگام

استفاده از ایزوگام در ساخت‌وسازها مزایایی را به همراه دارد. در این بخش مزایای استفاده از ایزوگام در ساختمان‌سازی و برای عایق‌کاری را می‌آوریم:

• خاصیت ضدآب و جلوگیری از نفوذ رطوبت: غشای قیری ایزوگام همانند یک مانع در برابر آب و رطوبت عمل می‌کند. به همین دلیل هم از ایزوگام برای ضدآب کردن سقف، بالکن، تراس، استخر، دیوارها و… استفاده می‌شود. البته خاصیت ضد آب بودن ایزوگام همیشگی نیست و پس از مدتی از بین می‌رود.
• انعطاف‌پذیری و دوام نسبتاً خوب: ایزوگام از ماده‌ای ساخته شده است که اگر به درستی اعمال شود، ترک نمی‌خورد و انعطاف‌پذیر است. علاوه بر این، دوام نسبتاً بالایی دارد و در برابر عوامل شیمیایی و اشعه ماورای‌بنفش مقاومت زیادی نشان می‌دهد. مخصوصاً زمانی که روی آن را با لایه‌ای محافظ بپوشانند.
• مقرون به صرفه بودن: برخی از انواع ایزوگام قیمت پایینی دارند و اجرا و نصب آن‌ها نیز ساده است. در نتیجه، گزینه مناسبی برای پروژه‌های ساختمانی با بودجه کم هستند.
• استحکام مکانیکی: در ساخت ایزوگام از مواد تقویت‌کننده‌ای استفاده شده است که در برابر سوراخ شدن، ترک خوردن و… مقاوم هستند و به همین دلیل می‌توان از آنها در مکان‌های پر رفت و آمد استفاده کرد.
• تنوع کاربرد: ایزوگام انواع مختلفی دارد و می‌توان از آن‌ها برای پوشش سطوح مختلف از جمله سطوح ناهموار و زاویه‌دار، مکان‌هایی با دماهای مختلف و شرایط آب و هوایی گوناگون استفاده کرد.

بررسی معایب ایزوگام

با وجود مزایا، استفاده از ایزوگام محدودیت‌ها و نگرانی‌های جدی را به همراه می‌آورد. در این بخش می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که چرا نباید از ایزوگام استفاده کنیم؟ معایب استفاده از ایزوگام چیست؟

معایب ایزوگام عبارت‌اند از:

مقاومت ضعیف در برابر آب و هوا و عمر مفید محدود

یکی از مهم‌ترین معایب ایزوگام، طول عمر محدود آن است. معمولاً طول عمر مفید ایزوگام کمتر از سیستم‌های ضد آب جایگزین همانند عایق رطوبتی نانو است. حرارت مستقیم و شرایط آب و هوایی سخت می‌تواند منجر به شکنندگی، خشک شدن، ترک خوردن و لایه‌لایه شدن ایزوگام شود. نوسانات دمای فصلی می‌تواند موجب سخت شدن و ترک خوردن ایزوگام شود. حتی ممکن است در هوای بسیار گرم نرم یا ذوب شود و یکپارچگی پوشش از بین برود.

البته اکثر تولیدکنندگان ادعا می‌کنند که میانگین طول عمر ایزوگام تولیدی آنها 10 تا 15 سال است اما این طول عمر تنها زمانی به دست می اید که شرایط عالی باشد. طول عمر ایزوگام در شرایط واقعی بسیار کمتر است و معمولا باید پس از 7-8 سال آن را تعویض کنید. اگر جنس ایزوگام خوب نباشد یا شرایط اب و هوایی سخت و بسیار گرم باشد، تخریب زودتر هم اتفاق می افتد. زیرا سرعت اکسیداسیون غشا بالا میرود و سطح کار ترک می‌خورد.

چالش‌های نصب و خطرات ایمنی

معمولاً ایزوگام را با مشعل نصب می‌کنند. در واقع لایه‌ها را با مشعل گرم و ذوب می‌کنند تا به سطوح بچسبند. این روش نصب خطرات زیادی را به همراه دارد. خطرات احتمالی آتش‌سوزی، انتشار مواد سمی و نیاز به نیروی کار ماهر و تجهیزات تخصصی از جمله مسائلی است که در زمان نصب ایزوگام باید به آن‌ها توجه کنید. نصب نادرست می‌تواند باعث ایجاد حفره‌های هوا یا شکاف‌هایی در سطح کار شود و میزان اثربخشی ضد آب بودن ایزوگام را تضعیف ‌کند.

البته تولیدکنندگان برای این مسئله راه‌حلی اندیشیده‌ و ایزوگام چسبی یا خودچسب را تولید کرده‌اند. مشکلی که در مورد ایزوگام چسبی وجود دارد این است که به اندازه ایزوگام‌های معمولی مقاوم نیست و گاهی اوقات حتی نمی‌توان آن را جایگزین ایزوگام‌های معمولی کرد. این نوع ایزوگام تطبیق‌پذیری محدودی دارد. علاوه بر این، به شکل رول (معمولاً 1 متر در 10 متر) تولید می‌شود و باید با دقت بسیار بالایی نصب شود. در غیر این صورت ممکن است در حین نصب درزهایی باقی بماند و نشتی ایجاد شود.

مستعد بروز خطا در هنگام نصب

نصب ایزوگام پرزحمت است و به نیروی کاری زیادی نیاز دارد. ایجاد کاری باکیفیت دشوار است و نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد. برای این که بتوان ایزوگام را به درستی نصب کرد، لازم است که بستر کاملاً آماده شود، بتونه‌کاری‌ها به اندازه کافی انجام شوند، ضخامت لایه‌های ایزوگام کافی باشد و هیچ درزی باقی نماند.

اگر هر کدام از این کارها به درستی انجام نشود، ایزوگام به مرور زمان جدا یا پاره می‌شود یا حتی حالت پفکردگی پیدا می‌کند. همین مشکلات می‌تواند موجب نفوذ رطوبت شود. مسئله چالش‌برانگیز دیگر این است که ترمیم بخش‌های ترک خورده و دارای مشکل، بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است.

مقاومت محدود در برابر آب انباشته و مواد شیمیایی قوی

از ایزوگام باید در مکان‌هایی استفاده شود که آب در آنجا جمع نمی‌شود. زیرا وجود طولانی مدت آب می‌تواند به لایه‌های آن آسیب وارد کرده و موجب تجزیه ایزوگام شود. درست است که مقاومت ایزوگام در برابر آب بالا است؛ اما اگر آب راکد دائمی باشد، ایزوگام به مرور خراب می‌شود. علاوه بر این، ایزوگام می‌تواند در برابر مواد شیمیایی تهاجمی همچون هیدروکربن‌ها و حلال‌ها آسیب‌پذیر باشد. معمولاً طول عمر ایزوگام در محیط‌های صنعتی و شیمیایی بسیار کوتاه است.

نگرانی‌های زیست‌محیطی

از دیگر معایب ایزوگام، تأثیر منفی زیست‌محیطی آن است. ایزوگام از قیر که یک ماده نفتی است، ساخته می‌شود. این ماده هم برای استخراج مواد اولیه و هم برای تولید به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است. این ماده، کربن قابل‌توجهی تولید می‌کند که برای محیط‌زیست بسیار مضر است. تولید این مواد انرژی‌بر و تجدیدناپذیر است. علاوه بر این، معمولاً ایزوگام در مقایسه با جایگزین‌های نوظهورش، قابلیت بازیافت ضعیفی دارد و در پایان طول عمرش، تبدیل به زباله غیرقابل‌تجزیه تولید می‌شود.

تأثیر منفی بر عملکرد کاشی و سرامیک

برخی از کاشی‌ها و سرامیک‌ها برای نصب شدن به ملات زیادی نیاز ندارند. معمولاً ایزوگام در این شرایط تأثیر منفی بر ظاهر و کارکرد کاشی می‌گذارد. مقاومت ایزوگام در برابر آب و رطوبت، با نرم شدن آن در اثر گرما کاهش پیدا می‌کند. این گونه آب به راحتی می‌تواند به لایه‌های دیگر نفوذ پیدا کند.

همین مسئله موجب از بین رفتن چسبندگی کاشی و ترک خوردن آن می‌شود. حتی ممکن است کاشی‌ها پس از مدتی جدا شوند یا لق بزنند. این مشکل کاربرد ایزوگام را در بسیاری از طرح‌های ساختمانی مدرن که شامل تراس‌ها و سقف‌های کاشی‌کاری شده هستند، محدود می‌کند.

هزینه‌های بالای نگهداری

ایزوگام‌ها نیاز به بازرسی‌های منظم دارند. زیرا اگر مشکلی پیش بیاید، بهتر است زودتر شناسایی شود و آسیب‌های جزئی برطرف گردد. در غیر این صورت خاصیت ایزوگام از بین می‌رود و مشکلات بیشتر می‌شوند. همین امر موجب افزایش هزینه تعمیرات می‌گردد.

وجود جایگزین‌های نوظهور با عملکرد بهتر

در گذشته تنها از ایزوگام برای عایق‌بندی سطوح استفاده می‌شد؛ اما امروزه با پیدایش مواد و فناوری‌های جدیدی، عایق‌های دیگری روی کار آماده است. عایق نانو، عایق پلی‌اورتان، عایق مایع، ضد آب کریستالی یا عایق نامرئی، ورق‌ لاستیکی اتیلن پروپیلن دی ان مونومر (EPDM) از جمله این موارد هستند.

روش‌های جدید انعطاف‌پذیری بیشتری دارند، مقاومت بالاتری در برابر اشعه ماورای بنفش دارند، کار با آنها راحت‌تر است و دوام بیشتری دارند. به عنوان مثال، عایق نامرئی یا کریستالی را با بتن ترکیب می‌کنند تا خاصیت ضد آب پیدا کند. این گونه استفاده از آن نیز راحت‌تر می‌شود و دوام آن ارتقا می‌یابد.

تولید بوی بد و دودهای خطرناک

قیر بوی بسیار ناخوشایندی دارد و در هنگام نصب شدن و گرما دیدن دود خطرناکی تولید می‌کند. این دود نه تنها موجب آسیب به محیط‌زیست می‌شود، بلکه روی سلامت کارگران نیز اثر منفی می‌گذارد. برای اجرای ایزوگام باید اقدامات ایمنی حین کار را فراهم کنید و تهویه مناسب در نظر بگیرید. هر چند معمولاً به این نکات توجهی نمی‌شود!

زیبایی بصری محدود

ایزوگام هیچ زیبایی بصری ندارد. اگر ظاهر کار برایتان مهم است، می‌خواهید یک کار لوکس و شیک داشته باشید، بهتر است از گزینه‌های دیگر برای ضد آب کردن محیط استفاده کنید. در غیر این صورت باید روی سطح ایزوگام را با چیزی مثل سنگ و… بپوشانید. انجام این کار هزینه زیادی به همراه دارد. در عین حال، کار ترمیم ایزوگام نیز دشوار می‌شود. زیرا اگر مشکلی پیش بیاید، باید سطح کار را از بین ببرید تا بتوانید ایزوگام را بررسی کنید. پس از اتمام ترمیم نیز مجدداً باید سطح کار را بپوشانید.

آیا ایزوگام انتخاب درستی برای عایق‌بندی است؟

به طور کلی پیشنهاد می‌کنیم از ایزوگام استفاده نکنید. همان طور که مطالعه کردید، معایب ایزوگام بیشتر از مزایایی است که به همراه دارد. بهتر است از جایگزین‌های ایزوگام همانند عایق نانو استفاده کنید. با این حال، همه چیز به انتخاب شما برمی‌گردد. بهتر است پیش از انتخاب و هزینه کردن با متخصص مشورت کنید.

سخن نهایی

در این مقاله به بررسی مزایا و معایب ایزوگام پرداختیم و بررسی کردیم که چرا نباید از ایزوگام برای ضد آب کردن سطوح استفاده شود. هزینه‌های بالا، نگهداری دشوار، عدم زیبایی، مضرات زیست‌محیطی، نصب دشوار و… از جمله معایب ایزوگام هستند. پیشنهاد ما این است که از جایگزین‌های مدرن ایزوگام استفاده کنید. نظر شما در این باره چیست؟ لطفاً نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://fastercapital.com/topics/advantages-and-disadvantages-of-bitumen-waterproofing.html

https://vanitywaterproofing.ae/what-are-the-disadvantages-of-bituminous-waterproofing-membranes/

https://bituroll.com/what-is-bituminous-membrane/

https://aqviz.com/waterproofing/methods/bituminous/

https://bituroll.com/advantages-of-bituminous-membrane-waterproofing/