بتن مادهای است که وقتی سفت شود، خرد کردن یا شکستن آن دشوار میشود. در برخی از پروژهها نیاز است که بتن خرد یا تکه شود یا حتی به طور کامل جدا گردد. گاهی هم بخشی از بتن دچار مشکل میشود و برای ترمیم باید آن قسمت را به طور کامل حذف کرد. در چنین شرایطی از موادی استفاده میشود که حلال بتن نام دارند. حلال بتن موجب خوردگی و اضمحلال (حل شدن یا تجزیه شدن مواد بتن) کامل بتن میشود. در این مقاله میخواهیم انواع حلال بتن را معرفی کنیم و نحوه کار کردن با آنها را توضیح دهیم.
حلال بتن چیست؟
حلال بتن و سیمان مادهای اسیدی است که با کمک آن میتوان بتن را از بین برد. این ماده از ترکیب چند نوع اسید و کاتالیزور ساخته شده است. به همین دلیل میتواند به بتن نفوذ کند، ساختار آن را بشکند و با واکنش شیمیایی، موجب خوردگی و انحلال بتن میشود. حلال بتن خمیر سیمان را حل میکند و پیوندهای مولکولی را میشکند. قدرت برخی از انواع حلال بتن بیشتر است؛ اما برخی دیگر صرفاً سطح بتن را تضعیف میکنند تا بتوان ایرادات سطحی را برطرف کرد.
کاربرد حلال بتن چیست؟
حلال بتن کاربردهای مختلفی دارد. از جمله:
- پاکسازی و نظافت تراک میکسرها (ماشینهای مخلوطکننده بتن)
- پاک کردن ابزارهای آغشته به بتن
- تخریب سطوح بتنی؛ مانند دالها و کفهای سبک
- آزاد کردن سطح قالبهای فلزی
- پاک کردن بتن خشک شده روی کلیه سطوح مثل کاشی، سرامیک
- باز کردن لولههای پر شده با بتن و سیمان
- تخریب بتنهای خراب شده یا مشکلدار
- تخریب بتنهایی که باید جایگزین شوند
انواع حلال بتن
حلال بتن انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها کاربردها، ویژگیها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه پرکاربردترین انواع حلال بتن را معرفی میکنیم.
اسید ضد بتن
یکی از پرکاربردترین انواع حلال بتن، اسید ضد بتن است. اسید ضد بتن و سیمان محلولی شیمیایی است که از چند نوع اسید و کاتالیزور تشکیل شده است. این محلول بسیار خورنده است و به سادگی موجب تخریب سنگ، بتن، ساروج و امثال این موارد میشود.
هر چه PH اسید کمتر باشد، سرعت تخریب بتن بیشتر میشود. هر چقدر هم بتن بیشتر در معرض این محلول قرار بگیرد، بهتر تخریب میشود. همچنین از اسید بتن برای تخریب سطحی بتن استفاده میگردد.
مزایای استفاده از اسید بتن
- کاهش آسیبهای وارده به سازههای اطراف و کاهش شدت این آسیبها
- نداشتن صدا و آلودگی صوتی
- سرعت عمل بالا و صرفهجویی در زمان
- سرعت تخریب بالا
- در برخی انواع، بدون دود و بو
- از بین بردن زنگزدگی فولادها و فلزات درون بتن
- عدم آسیبرسانی به فلزات درون بتن
معایب استفاده از اسید بتن
- استفاده از این محلول نیاز به دقت بالایی دارد
- خوردگی بسیار بالا و در نتیجه، خطرات زیاد
- نیاز به تکرار فرایند و ریختن مجدد اسید روی بخش مدنظر، در صورت ازکارافتادن محلول
- نیاز به کنترل دما زیرا تغییرات دمایی میتواند اثر اسید را کاهش دهد
روش استفاده از اسید ضد بتن

پیش از استفاده از این محلول، سطح را تمیز کنید. سپس اسید را به طور یکنواخت روی سطح بتن بریزید به گونهای که تمام بخش مدنظرتان کاملاً پوشیده شود.
سپس بین 10 تا 50 دقیقه صبر کنید تا واکنش شیمیایی رخ بدهد و اسید به درون بتن نفوذ پیدا کند.
وقتی اسید عمل کند، مادهای خمیری یا پنیری شکل ایجاد میشود که نشاندهندهی حل شدن مواد بتن است. پس از پایان واکنش، سطح را با فشار آب بشویید. در صورت نیاز، این مرحله را تکرار کنید تا بتن کاملاً تخریب شود.
نکته ایمنی: در هنگام استفاده از این ماده، رعایت کامل نکات ایمنی الزامی است. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی شامل عینک ایمنی، ماسک ضد اسید با فیلتر مناسب، دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی و لباس محافظ توصیه میشود. از تماس مستقیم اسید با پوست، چشمها و دهان بهطور جدی خودداری کنید.
مایع تخریبکننده بتن
مایع تخریبکننده بتن یا کتراک ماده شیمیایی است که به شکل پودر به فروش میرسد. این ماده از آهک سوخته یا اکسید کلسیم و سیمان پرتلند ساخته میشود. با کمک کتراک میتوان انواع بتن را در اندازه و ابعاد مختلف از بین برد. این ماده برخلاف اسید ضد بتن، مواد را حل نمیکند. بلکه موجب انفجار بیصدا، بدون دود، گرد و غبار و بیخطر بتن میشود.
برای عملکرد بهینه مایع تخریبکننده (کتراک)، ابتدا آن را با نسبت مشخصی آب مخلوط نمایید. پیش از آمادهسازی مواد، در سطح بتنی که قصد تخریب آن را دارید، سوراخهایی با فاصله و عمق تعیینشده ایجاد کنید. سپس محلول آمادهشده را در این سوراخها بریزید. سرعت عمل در این مرحله اهمیت بالایی دارد؛ زیرا کتراک بهسرعت شروع به سفت شدن میکند و در صورت تأخیر، عملکرد آن کاهش مییابد. پس از ریختن ماده در حفرهها، واکنش شیمیایی آغاز شده و بتن بهطور کنترلشده، بدون صدا و خطر، خرد میشود.
مزایای استفاده از مایع تخریبکننده بتن
- بیصدا
- بیخطر
- ایمنی بالا
- سهولت استفاده
- قیمت مناسب
- سازگار با محیط زیست
- عدم پرتاب خرده سنگ
- غیرسمی
معایب استفاده از مایع تخریبکننده بتن
- تولید گاز سمی در زمان مخلوط کردن مواد با آب
- مناسب نبودن برای سنگها و بتنهایی که شکافهای بسیار بزرگ و زیادی دارند
- زمانبر بودن (میانگین 12 ساعت و گاهی تا 48 ساعت هم باید صبر کنید تا مواد عمل کند)
نحوه کار با مایع تخریبکننده بتن
برای استفاده از این مواد، همان طور که پیشتر اشاره کردیم باید حفرههایی را در بتن ایجاد کنید.
سپس مواد کتراک را آماده کنید.
پس از آمادهسازی، مواد را درون حفرهها بریزید.
سپس صبر کنید تا مواد عمل کند.
نکته: در زمان استفاده از کتراک نکات ایمنی را رعایت کنید. حتماً از عینک مخصوص، ماسک و دستکش استفاده کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ماده میتوانید به مقاله «کتراک چیست؟ بررسی مزایا، معایب و نحوه کار با آن» مراجعه کنید.
لکه بر بتن یا سیمان
لکه بر بتن و سیمان، نوعی پاککننده است که برای استفاده جزئی و خانگی کاربرد دارد. این ماده کاملاً بیخطر است و برای تمیز کردن سطوح و لوازم از بتن و سیمان استفاده میشود. این ماده جایگزین اسیدهای خطرناک است.
مزایای استفاده از لکه بر بتن
- بیخطر بودن
- نداشتن بوی نامطبوع
- پاککنندهای قوی
معایب استفاده از لکه بر بتن
- عدم امکان استفاده برای پروژههای بزرگ
- تخریب لایه نازک و سطحی از بتن
- عدم امکان استفاده از محلول در دمای بسیار بالا یا بسیار پایین به ویژه برای سطوح داغ
راهنمای استفاده از لکهبر سیمان
-
پیش از شروع، اطمینان حاصل کنید که سطح مورد نظر کاملاً خشک و خنک باشد.
-
محلول را مستقیماً روی بخش مورد نظر بریزید. برای تمیز کردن ابزار و لوازم، ابتدا سطح مناسبی را با محلول آماده کنید و سپس ابزار را درون محلول غوطهور نمایید.
-
اجازه دهید محلول بین ۲۰ تا ۵۰ دقیقه بر روی سطح باقی بماند تا واکنش شیمیایی کامل شود.
-
پس از این مدت، سطح یا ابزار را با آب شستوشو دهید.
-
در صورت لزوم، مراحل فوق را تکرار کنید تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
نکات ایمنی
-
رعایت کامل نکات ایمنی الزامی است.
-
از عینک و دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده کنید.
-
از تماس محلول با پوست، چشمها و دهان بهطور کامل خودداری کنید.
-
محلول را با هیچ ماده شیمیایی دیگری ترکیب نکنید.
-
نیازی به رقیق کردن محلول نیست.
قیمت حلال بتن چقدر است؟
همان طور که اشاره کردیم، حلال بتن انواع مختلفی دارد. در نتیجه، قیمت آن نیز با توجه به نوع مواد متفاوت است. عوامل مؤثر بر قیمت حلال بتن عبارتاند از:
- نوع حلال
- ایرانی یا خارجی بودن
- حجم مواد
- اعتبار برند و کیفیت مواد
نحوه خرید حلال بتن
شاید این سؤال برای شما به وجود آمده باشد که چگونه بهترین نوع حلال بتن را خریداری کنید. برای انتخاب بهتر باید به نوع کاری که میخواهید اجرا کنید، توجه داشته باشید. اگر میخواهید کارهای سطحی مثل شستشوی ابزار کوچک، از بین بردن لایه سطحی بتن و… را انجام دهید، از حلالهای سادهتر استفاده کنید. در صورتی که میخواهید کارهای سنگینتری اجرا کنید و بتن را در ابعاد گسترده تخریب کنید، از مواد قویتر مثل کتراک استفاده کنید.
سخن نهایی
در این مقاله انواع حلال بتن و نحوه کار با آنها را بررسی کردیم. معمولاً این مواد خطرات تخریبکنندههای سنتی را ندارند؛ اما در حین استفاده از آنها باید نکات ایمنی را رعایت کنید؛ زیرا همچنان میتوانند برای پوست، ریهها، چشمان و… آسیبزا باشند. در زمان خرید حلال بتن، حجم و ابعاد بتن و هدف کار خود را در نظر بگیرید.
منابع

